سەرۆك وەزیران ئامانجی سەردانەكەی بۆ توركیا دیاردەكات و پێداویستییەكانی هاووڵاتیان دابین بكات

سیاسی
  • 20-03-2023, 17:02
  • +A -A

     بەغدا -  INA
    ئەمڕۆ دووشەممە محەممەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی توركیا ئامانجەكانی سەردانەكەی بۆ توركیای دیاریكردوو و هاوكات بەڵێنیدا پێداویستییەكانی هاووڵاتیان دابین بكات.
    سودانی لە وتارێكیدا پێش سەردانەكەی بۆ توركیاكە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی بەدوای خۆیدا هێنا ڕایگەیاند : سەردانەكە بۆ توركیا لەم كاتە تایبەتەدا گرنگییەكی تایبەتی بەدەست دەهێنێت، لەگەڵ ئەو پێشهاتە ئەرێنییانەی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕوودەدەن لە ڕووی بەهێزكردنی هاوكاری نێوان وڵاتان و كۆكردنەوەی هەوڵەكان بۆ پێشوەبردن وگەیشتن و پێشخستنی یەكگرتنی ئابووری ، چارەسەركردنی جیاوازییەكان لەسەر بنەمای مەنهەجی گفتوگۆی وریا كە بەسەر بەرژەوەندیدا زاڵە و هاوكاری نێوان دراوسێكان بەرز دەكاتەوە بە مەبەستی گەیشتن بە بەرژەوەندییەكانی گەلان.
    ئاماژەی بەوەشكرد:  لە گفتوگۆكانماندا لەگەڵ لایەنی توركیادا سەرنج دەخەینە سەر پتەوكردنی پەیوەندییەكانی عێراق و توركیا لە هەموو بوارەكاندا، بەتایبەتی بواری ئابووری، بەتایبەتی كە چاومان لە جێبەجێكردنی پڕۆژەی ئابوری گەورە مەبەستین لە كەرتی وزە و گواستنەوە و گۆڕینی عێراق بۆ ناوەندێك بۆ بازرگانی جیهانی نێوان ئاسیا و ئەوروپا لە ڕێگەی پڕۆژەی بەندەری گەورەی فاو و هەموو شتێكی پەیوەست بەوەوە و ناوچە ئابوورییەكان، كۆمەڵگەی نیشتەجێبوون، و شوێنە گەشتیارییەكان.
    ناوبراو لە درێژەی قسەكانیدا : ئێمە بەوپەڕی خۆشحاڵییەوە چاوەڕێی ئەم پڕۆژە زەبەلاحە دەكەین كە ڕووبەرێكی زیاتر لە 20 میل چوارگۆشە درێژ دەبێتەوە، بۆ ئەوەی ڕێگا بۆ بووژانەوەی ئابووری بۆ عێراق بكرێتەوە و ئاماژەی بەوەشكرد : ئەوە یارمەتیدەر دەبێت بۆ بەهێزكردنی ئابووری و بازرگانی پەیوەندییەكانی نێوان عێراق و دراوسێكانی، بە سەرۆكایەتی توركیا لە لایەك و وڵاتانی ئەوروپا و ئاسیا لە لایەك.
    ئاماژەی بەوەشكرد : پڕۆژەی بەندەری گەورەی فاو بریتی دەبێت لە مەمەڕێكی كەناڵی وشك، كە بە ڕێگایەكی خێرا و هێڵی شەمەندەفەر پێكدەهێنرێت، و بە دیوانیە و نەجەف و كەربەلا و بەغدا و موسڵدا تێدەپەڕێت و درێژدەبێتەوە بۆ سنووری توركیا، ڕێگەدان بە چوونە ژوورەوە بۆ بەندەری مێرسین و ئەوروپا لە ڕێگەی ئەستەنبوڵەوە ڕوونیدەكاتەوە لەگەڵ بەرپرسان وردەكارییەكانی ئەو پڕۆژانە تاوتوێ دەكەین لەگەڵ توركەكان لە چوارچێوەی هەوڵەكانمان بۆ بەهێزكردنی هاوبەشی ئابووری و بازرگانی،لەگەڵ كە هاوسەنگی بازرگانی عێراق گەیشتووەتە نزیكەی 20 ملیار دۆلار، كە نوێنەرایەتی دەكات لە هاوردەكردنی توركیا بۆ بەرهەمە كیمیاییەكان، تۆو، دانەوێڵە، گەنمەشامی، مۆبیلیات، دەرمان و پێداویستی پزیشكی، هەروەها هەناردەكردنی عێراق بۆ توركیا لە نەوتدا چڕ بووەتەوە.
    لەسەر ئاستی ئەمنی سودانی وتی : كۆنتڕۆڵكردنی سنوورەكان لایەنێكی دانوستانەكان داگیر دەكات، هەروەها هاوكاری هاوبەشی نێوان عێراق و توركیا بەتایبەتی لە لایەنی هەواڵگری و ئاڵوگۆڕی زانیاری.
    سەبارەت بە پشكی ئاو سەرۆك وەزیران دووپاتی كردەوە كە كێشەی ئاو فەزای گفتوگۆی ئەنقەرە داگیر دەكات، هەوڵەكانی لایەنی توركیا بۆ زیادكردنی پشكی ئاو كە لە پشتی بەنداوەكانەوە هاتە عێراق بەرزنرخاند.
    ئاماژەی بەوەشكرد : لەگەڵ ئەوان گفتوگۆ دەكەین كە چۆن هاوكاری و هەماهەنگی بكەین بۆ ئەوەی عێراق پێویستیەكانی ئاو بەدەستبهێنێت، كە هێڵی ژیانە بۆ گەشەپێدان و فراوانكردنی كشتوكاڵی و ئاماژەی بەوەشكرد : هاوسۆزی تەواومان لەگەڵ دراوسێ توركیاكانمان دووپاتدەكەینەوە لە دراوسێكانی توركیا دوای بوومەلەرزە گەورەكە و ئێمە بەردەوام دەبین لە پێشكەشكردنی هەموو ئەو هاوكاریانەی كە پێویستیان پێیەتی لەم ڕووەوە .
    سەرۆكی حكوومەت ئاماژەی بەوەشكرد : ئەو سەردانەی ئێستا لە كاتێكی زۆر گرنگدا دێت بۆ ناوچەكە، كە هەوڵی بەرزكردنەوەی هاوكاری و یەكخستنی ئابووری و كۆكردنەوەی هەوڵەكان دەدات لەبەرژەوەندی گەشەپێدانی ئابوری، و ئەو هەوڵانەش هاوئاهەنگن لەگەڵ ئەولەویەتەكانی ناوخۆمان لە عێراق كە لە سەری بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و پێشخستنی گەشەپێدانی ئابوری داین تا هەست بە هاوڵاتی عێراقی بكات بە كاریگەریی خوازراو و بە زووترین كات.
    ئاماژەی بەوەشكرد : ئەو پڕۆژانەی هاوكاری ئابووری كە ئێمە بەدوایدا دەگەڕێین لەگەڵ ئەنقەرە، بەشدارییەكی زۆریان دەبێت لە ڕەخساندنی هەلی كار لە زۆرێك لە پارێزگاكانی عێراق و خێرایی گۆڕانی عێراق بۆ ناوەندێكی بازرگانی كە كیشوەرەكانی ئەوروپا و ئاسیا بەیەكەوە دەبەستێتەوە، خێراتر دەكات، هەروەها عێراق بە توندی دەخاتە سەر ئەو نەخشەی بازرگانی جیهانی و ڕوونیشی كردەوە : ئێمە پلانی هاوتەریب دادەڕێژین بۆ هاوكاریكردن لەگەڵ توركیا بۆ بەرزكردنەوەی توانا ئابوورییە هاوبەشەكانمان و بەپێی خشتە كاتییەكان بۆ پڕۆژە ئەولەویەتییەكان، لەگەڵ پەرۆشیمان بۆ هەمەچەشنكردنی سەرچاوەی وزە و وەبەرهێنان لە پڕۆژەكانی وزەی نوێبووەوە بۆ خزمەتكردنی ئاواتەكانی گەشەپێدان.
     ئاماژەی بەوەدا : كە ئایندەیەكی نزیك شاهیدی پەیوەندی ئابووری زیاتر دەبێت لەگەڵ توركیا و لەگەڵ هەموو دراوسێكانمان و ناوچەكەمان، چونكە ئەم پەیوەندییە و هاوكارییە هاوبەشە تاكە ڕێگایە بۆ تێپەڕاندنی دەرئەنجامەكانی قەیرانە جیهانییەكان و ئەو تەحەددایانەی كە بەسەرماندا دەسەپێنن لەم كارەدا و كاتێكی هەستیارە و ئاماژەی بەوەشكرد كە ئێمە جەختمان لەوە كردەوە هەم لە كاتی دووەمین لوتكەی بەغدا كە لە شانشینی  هاشمی ئوردن بەڕێوەچوو، یان لەڕێگەی سەردانەكانی ئەم دواییەمەوە بۆ ئیماراتی یەكگرتووی عەرەبی و قاهیرە.
    جەختیشی كردەوە : رێبازی عێراق لە قۆناغی ئێستا و داهاتوودا ڕوون و بێ هەڵە، هەروەها پەیوەستە بە بەهێزكردنی هاریكاری لەگەڵ برایان و دراوسێكان لەسەر ئاستی سیاسی و بازرگانی و ئابووری، بە ئامانجی بەهێزكردنی هاریكاری و پاڵنانی هەوڵەكانمان لە ناوخۆی عێراق بۆ بەدیهێنانی ئەولەویەتەكانی ڕاگەیەندراومان، كە لە هەوڵێكی ڕاستگۆیانەدا لێی لانادەین بۆ گۆڕینی واقیعی هاوڵاتی عێراقی و دابینكردنی پێداویستییەكانی و ئەولەویەتدان بە بەرژەوەندییەكانی عێراق و بەرژەوەندییەكانی بەسەر هەموو بەرژەوەندییەكانیدا لە كەشێكی هاوكاری و گفتوگۆی بنیاتنەر لەگەڵدا وڵاتانی دراوسێ و برایان لە دەرواوپشتی عەرەبیمان.