كشتوكاڵ: چارەسەركردنی دیاردەی وەرینی زەوی پێویستی بە یاسای نوێ هەیە

بەغدا - INA- محەمەد ئەلتاڵبی

ئەمڕۆ شەممە وەزارەتی كشتوكاڵ پێویستی خۆی بۆ یاسایەكی نوێ بۆ چارەسەركردنی دیاردەی وەرینی زەوی دووپاتكردەوە، هاوكات ئاماژەی بەوەدا كە بەرەو زیادكردنی زەوییە كشتوكاڵییەكان هەنگاو دەنێت، هەروەها بە ئامرازێكی سەرەكی بۆ دابینكردنی ئاسایشی خۆراك لە وڵاتدا زانی.

جێگری سكرتێری وەزارەت، میساق ئەلخەفاجی، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی راگەیاند كە ئۆپەراسیۆنەكانی كۆكردنەوەی زەوی بە یاسای عێراق لێپرسینەوەیان لەگەڵ دەكرێت، و دەبێت لایەنە پەیوەندیدارەكان ئەو ئۆپەراسیۆنانە بوەستێنن، بە تایبەت كە هەندێك لەو شوێنانەی كە ڕوخێنراو بوونەتە واقیع و كۆمەڵگەی نیشتەجێبوون، گوند یان شار لەسەریان بنیات نراوە، هەربۆیە ئێمە ڕووبەڕووی چارەسەرێك دەبینەوە كە پێویستی بە یاسایەكی نوێی تەواو هەیە بۆ چارەسەركردنی ئەم دیاردەیە و دۆزینەوەی بەدیلەكان.

ئەلخەفاجی ئاماژەی بەوەشكردووە بەربڵاوبوونەوەی بەرچاو لە دانیشتوواندا هەیە، كە هاوتایە لەگەڵ فراوانبوونی بیناسازیدا، بەتایبەتی پشتێنە سەوزەكانی شار لە پارێزگاكاندا، بەو پێیەی لەلایەن هاوڵاتیانەوە لە شێوەی یەكەكانی نیشتەجێبوون زیاتر قۆستووەتەوە كە وەزارەتەكانی كشتوكاڵ و شارەوانییەكان بەرپرسیارن لە چاودێریكردنی سنوورەكانی شارەوانییەكانی شارەكە و چاودێریكردنی خراپ بەكارهێنانەكان و ئاگاداركردنەوەی پارێزگاكان بۆ وەرگرتنی سزای رێگریكردن لە دژی ئەو تاوانبارانە، بەتایبەتی كە سەرپێچیكارانی زەوییە كشتوكاڵییەكان ئەوانەن كە كۆمپلێكس و خانوویان لەسەر دروستكردووە و هیچ بەڵگەنامە و پاساوێكی یاسایییان نییە بۆ هێشتنەوەی ئەم زەویانە.

ئاماژەی بەوەشكردووە : دارستانكردنەوە و زیندووكردنەوەی زەوییە كشتوكاڵییەكان لەڕێگەی نۆژەنكردنەوەی ڕووپۆشی ڕووەكییەوە بە ئیستغلالكردنی زەوییە كشتوكاڵییەكان ئەنجام دەدرێت بۆ بەرهەمهێنانی بەرووبووم بۆ بەكارهێنای خواردن بۆە مرۆڤەكان وەك میوە و زەیتی زەیتون و ئەوانی دیكە.

جەختیشی لەوە كردەوە كە وەزارەتەكە بەرەو زیادكردنی ڕووبەری زەوییە كشتوكاڵییەكان دەڕوات كە گونجاوە بۆ چاندنی بەرهەمی ستراتیژی، بە تایبەت كە توانیویەتی گەنم لە ڕووبەرێكی فراواندا گەشە بكات و لە ساڵی 2019دا لە گەنمی تەرخانكراو بۆ بڕگەكانی بەشەخۆراكییەكە گەیشتە خۆبژێوی، ئاماژە بە ڕەوتی بەكارهێنانی كشتوكاڵ وەك یەكێك لە ئامرازە سەرەكییەكان بۆ دابینكردنی ئاسایشی خۆراك دەكات.

ئاماژەی بەوەشكرد : ئەو لایەنەی دیكە كە وەزارەتەكە بەرەوڕووی هەنگاو دەنێت زیادكردنی ڕووپۆشی ڕووەكییە، واتە زیادكردنی دار و باخەكان، ڕوونیكردەوە كە : چەند جۆرێك لە دارستانكردن لەناو شارەكاندا هەیە، هەروەها هەڵمەتی بەرفراوان دەستیانكردووە بە دابەشكردنی سەدان هەزار نەمام لە دارە هەمیشە سەوزەكان لە قوتابخانەكان و زانكۆكان و گۆڕەپانەكاندا.

سەبارەت بە باخەكانی میوە، ئەلخەفاجی ڕایگەیاندووە : یاسایەك هەیە كە نزیكەی دوو ساڵ لەمەوبەر خراوەتە بەردەم پەرلەمان، كە هانی ئیستغلالكردنی زەوییە بیابانییەكان و دەستكاریكردنیان دەدات بە مەبەستی خاوەندارێتی و بەم شێوەیەش لە ڕێگەی چاندنیانەوە دەپارێزرێت، بەتایبەتی ئەو دارانەی كە پێویستیان بە ساڵان هەیە بۆ ئەوەی بە تەواوی گەشە بكەن و هەربۆیە بڕینیان قەدەغەیە”..

ئاماژەی بەوەشكردووە، سەرپێچی لەسەر زەویەكان هەیە، بەتایبەتی كە هەندێكیان ناچنە سەر یاسا بۆ ئەوەی زەوییە كشتوكاڵییەكان بگۆڕن بۆ ناوچەی نیشتەجێبوون،بەم شێوەیە پێشێلكاری یاسایی ئەنجام دەدەن، ئاماژەی بەوەشكردووە : لە هەندێك لە پارێزگاكان سەرپێچیكاران و دەستكاریكەرانی خانووبەرە لە زەوییە كشتوكاڵییەكانەوە ڕەوانەی زەوییە كشتوكاڵییەكان كراون بۆ شوێنی نیشتەجێبوون، پێویستە بەردەوام بین لە جێبەجێكردنی یاساكە و كە دیاردەی سەرپێچی لەسەر زەوی و ڕەگەزەكەی زۆر فراوان بووە، بە تایبەت لە دوای ساڵی 2003.