د دووماهی هاتنا خولا تایبەت، ئەڤا ژلایێ رابیتا بانكانڤە هاتیە رێكخستن .. كودەنگیەك ل سەر گرنگیا پەیداكرنا راگەهاندنەكا ئابورییا توكمەڤە دروست دبیت
- 13-06-2018, 00:00
حسێن سەغب و، صباح كوردستان دوپاتی ل سەر گرنگیا راگەهاندنا ئابوری و كاركرن ل سەر پێشخستنا ڤێ تایبەتمەندیێ دهێتە كرنێ، دا كو قەبارێ ئابوریا وەلاتی و گرانیا وێ ل سەر گورەپانا ئابورێ دەولی بهێتە زانین و ژ نزیك جەماوەری ئاگەهی ژێ هەبیت و بێ ماندیبوون تێبگەهیت. پێشكەفتنێن د بوارێ رۆژنامەڤانیا ئابوریدا ئەڤێن نوكە ل جیهانێ هەین، رابیتا بانكێن عیراقێ یێن تایبەت پالڤەدایە كو هەڤكاریێ دگەل كولیژا راگەهاندنێ ل زانكوییا بەغدا بكەت، بۆ رێكخستنا خولێن راگەهاندنا ئابوری، ب ئامانجا پشتەڤانیكرنا سازیێن دارایی و ئەڤێن شارەزایی د مامەلەكرنێدا هەین، دگەل پێزانین و تەوزیفكرنا وان برەنگەكێ دروست، دگەل بەرچاڤ وەرگرتنا رولێ (ئەلصەباح) د هووربینیا ڤەگوهاستنا زانیاریێدا. رۆژنامەڤانیا ئابوری د ئاهەنگا دەرچوونێدا، (عەلی تارق) رێڤەبەرێ جێبەجێكار ل رابیتا بانكێن عیراقێ یێن تایبەت، ئەڤا ماموستایێن كولیژا راگەهاندنا بەغدا و راگرێ وێ و ئاخفتنكەرێ فەرمی یێ بناڤێ بەنكا ناڤەندی و سەرنڤیسەرێ رۆژناما صەباح و سەروكێ رابیتا بانكێن عیراقێ یێن تایبەت، تێدا ئامادەبووین، تیشك ئێخستنە سەر بلاڤكرنا هزرا پشتەڤانیا تەخا قوتابیێن راگەهاندنێ ب بەردەستكرنا زانیاریێن پێدڤی، ئەڤێن رێكێ بۆ وان خوش دكەن، كو بەرەڤ تایبەتمەندیێ د بوارێ روژنامەڤانیا ئابوریدا بچن. وەك هشیاركرن ژی گوت: " (رۆژناما ئەلصەباح) رولەكێ مەزن دهەمی رووداناندا هەیە و ژوان ژی یێن ئابوری و نوونەراتیا مینبەرا مە یا ئێكێ و گرنگ دكەت، كو گرنگترین زانیاریان و روودان و چارەسەریێن سەركەفتی ددەتە مە، دهەمی بوراندا ئەڤێن توشی وەلاتی دبن". تارقی زێدەتر گوت: "ئەڤ پێنگاڤە ب ئارمانجا پێشخستنا رولێ نڤیسینگەهێن راگەهاندنێ ل سازیێن ئابوری هاتیە هاڤێتن و بەرهەڤكرنا وان بۆ مامەلەكرنێ دگەل زانیاریێ برەنگەكێ دروست". گەنجینەیا سامانان (د. هاشم حەسەن ئەلتەمیمی) راگرێ كولیژا راگەهاندنێ، جوداتر ژ ئەوا هەردەم ئەو ژ رەخنەگرتنێ دەست پێدكەت، بەحس ل كارێ رابیتا بانكان و رولێ وان یێن پوزەتیڤ ئەڤێ د پروژێن مفایێن گشتیدا جێبەجێدكەن كر، كو رێڤەبرن و كارگێریێ بەروڤاژی دكەن ب پلەكا بلند یا رێكخستنێ. تەمیمی گوت: "عیراق گەنجینا سامانانە و ل دەستپێكا وان ژی سامانێ مرۆڤی و ئەركێ زانكوییان ژی دەستێ كەسێن نە سەركەفتی بگریت و بۆ كەسێن سەركەفتی بگوهوریت و كاری ل سەر راگرتنا كەسێن سەركەفتی بكەت و شیانێن وی پێش بێخیت، دا كو د بیاڤێ تایبەتمەندیا خوەدا یێ كارا بیت". تەمیمی زێدەتر گوت: "دڤێت پروژێ وێستگەهێ بۆ وێستگەهان بهێتە گوهورین و دڤێت ئەم بێ هیڤیبوونێ ل پاش بهێلین و بەرەڤ ڤان وێستگەهان خوە بگوهورین". قورمێ ژیانێ (عەباس عەبود) سەرنڤیسەرێ رۆژناما ئەلصباح، ڤەكرنا خولێ بۆ دامەزراندنا شەنگستێن راگەهاندنەكا ئابوری یا توكمە بگرنگی دا زانین و دوپاتی ل سەر گرنگیا رولێ راگەهاندنا تایبەتمەند كر و رابیتە پشتەڤانیا ڤێ چەندێ بكەت، بهەڤكاری دگەل كولیژ راگەهاندنێ و دێ بیتە دەستكەفتەكێ دیێ رابیتێ. عەبودی د ئاخفتنا خوەدا گوت: "پروژێ وێستگەهێ، دێ بیتە ئەزمونەكا سەركەفتی ب تامەكا بەغدادی و دێ بیتە مێرگەكا پێشكەفتنێ یا گرنگ و تەئكید ژی كر، كو دەرگەهێ (ئەلصەباح) یێ ڤەكریە ل بەرامبەری ئێكەتی و سازییان، ئەڤێن چیرۆكێن سەركەفتنێ هەین و ئابور قورمێ ژیانێ یە و عیراق دڤی دەربارەیدا بەرەڤ رابوونەكا مەزنە و دڤێت ئەم ل سەر ئاراستەیێ بەرهەڤكرنا زەمینەیا پێدڤی، بۆ ڤێ چەندێ كار بكەین". (د. باسم عەبدولمەهدی) ئاخفتنكەرێ فەرمیێ بەنكا ناڤەندی ل عیراقێ، گوت: "بابەتێ هەبوونا راگەهاندنا ئابورێ، گرنگیا خوە هەیە و پێدڤی هەبوونا رۆژنامەنڤیسانە، كو وان حەز ل سەر ڤی كەرتێ گرنگ هەبیت و تێدا كار بكەن، وەك ئاماژە كو بەرپرساتیا ل سەرمە، بەرهەمئینانا هەوالەكێ ئابوری یێ توكمەیە، بوویە ئەڤ پێشنیارا رابیتێ یا گرنگە، یا گرنگتر ژی قوتابیێن راگەهاندنێ بەرەڤ بەشێن ئابورێڤە بچن، كو ئابور داینەمویێ ژیانێ یە، چ ئابورێ نیشتیمانی یان خێزانێ بیت و راگەهاندنا بەنكا ناڤەندی ژی پشتەڤانێ ئاراستەیەكێ ژڤی جوریێ بەرهەمدارە، ئاماژە ب رولێ پوزەتیڤێ رۆژناما ئەلصەباح د ڤەگوهاستنا زانیاریان ب بێلایەنی و هووربینانەدا". گیانێ كومێ: (وەدیع ئەلحنتەل)، سەروكێ رابیتا بەنكێن عیراقی یێن تایبەت ئاخفتنا خوە هەبوو و گوت: "25% ژ هەیكەلێن سازییان سامانێ مرۆڤیە و دڤێت ئامادەبوونا وان برەنگەكی بیت، كو لدویڤ پێدڤیا وەلاتی یا گونجایی بیت، پێدڤیا مە ژی ب هەبوونا سامانێ مرۆڤیە كو ب گیانێ كومێ كار بكەت (تیما ئێكگرتی)"، گوت ژی: "رابیتە پشتەڤانیا خوین گەرمان دكەت، ئەڤێن كاروانێ سەركەفتنێ بەرەڤ پێش دبەن". حەنتەلی ل سەر ئەزموونا وێستگەهێ ئاخفت، كو دێ پرۆژێن وێستگەهێن دی ژی پێش ئێخیت، كو عیراق شانازیێ پێ ببەت و گوت: "ئەم د گەشبینین بۆ حەژێكرنا (د. هاشم حەسەن) بۆ ڤی پروژەی"، ئاماژە بهەبوونا پروژێ باژێرێ بەغدایا نوودا كو زێدەتر ژ 100 دونەمێن عەردی ل سەر رێكا فروكخانێ هەنە و دێ بیتە روویەكێ گرنگ بۆ بەغدا. حەنتەلی داخواز كر كو عەردەك بهێتە دەست نیشانكرن بۆ دروستكرنا پێشانگەهەكێ بۆ باژێرێ بەغدا، كو كەرتێ تایبەت جێبەجێكەت و وەك رونكرن ل سەر بابەتی گوت: "پێشانگەها پەرتوكان ئەزموونەكا سەركەفتی بوو و دڤێت راوەستیانەك ل سەر هەبیت بۆ پێشخستنا وێ و دەستنیشانكرنا جهەكێ گونجای بۆ وێ و هەمی پێشناگەهێن دەولی ئەڤێن ل بەغدا دهێنە دانان". حەنتەلی سەبارەت رولێ رۆژنامێ گوت: "رولێ (ئەلصەباح) ل بەر كەسێ ناهێتە ڤەشارتن، ل سەر دوڤچوونێن بەردەوام بۆ هەمی رووودانێن ئابوری". رێكارێن پێشكەفتی (فادیە حكمەت) ئێك ژ بەشداربوویێن خولێ، گوت: "خولەكا سەركەفتی بوو، ژبەركو بتنێ دەرچوویێن كولیژا راگەهاندنێ كربوونە ئارمانج و هەولدانێن وێ، بۆ بلندكرنا شیانێن وان یێن رۆژنامەڤانی و دەركەفتن ژ قالبێ چاڤلێكرنێ و كەتنە ناڤ رێكارێن دروستێن نڤیسینا هەوالاندا و خول ژ لایێ وانەبێژیێڤە یا نەرم بوو و دەرگەهێن دان و ستاندنێ و پسیاركرنێ د ڤەكریبوون و لدووماهیێ ژی نیاسینی ل سەر رێكارێن پێشكەفتی یێن رۆژنامەڤانیا جیهانی د چەرخێ لەزاتیێدا هاتە كرنێ و بەریكانا سازیێن راگەهاندنێ، ل سەر بدەستڤەئینان و وەرگرتنا هەوالان و روودانان د هەمی لایەنێن جیهانێدا".
