تەواوی بڕیارەكانی كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران

بەغداد  - INA
ئەمڕۆ چوارشەممە، ئەنجومەنی وەزیران كۆمەڵێك بڕیاری دەركرد، لەوانە پەسەندكردنی ڕاپۆرتی ساڵانەی قۆناغەكانی پێشكەوتنی بەرنامەی حكومەت و ڕەوانەكردنی بۆ ئەنجومەنی نوێنەران، هەروەها دامەزراندنی فەرمانبەرانی گرێبەستی وەزارەتی كارەبا.
نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆك وەزیران لە بەیاننامەیەكدا كە بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی ناردووە، دەڵێت: سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران محەمەد شیاع سودانی ، ئەمڕۆ سەرۆكایەتی شەشەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیرانی كرد.
ئاماژەی بەوەشكرد: لە دانیشتنەكەدا بارودۆخی گشتی وڵات و كۆمەڵێك فایلی بنەڕەتی و بابەتەكانی ناو بەرنامەی كار تاوتوێ كران و بڕیاری پێویست لەبارەیانەوە درا.
ئاشكراشیكرد: ڕاپۆرتی ساڵانەی قۆناغەكانی پێشكەوتنی بەرنامەی حكومەت پەسەندكرا و ئاراستەی ئەنجومەنی نوێنەران كرا، بە پشتبەستن بە مادەی (38/یەكەم) لە پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجوومەنی وەزیران، بە پابەندبوونی حكومەت بەوەی لە پلاتفۆرمی وەزارییەكەیدا هاتووە.
رونیشیكردەوە: لە پڕۆسەی چارەسەركردنی كێشەی گرێبەستەكان لە وەزارەتەكانی دەوڵەت، بڕیاردرا وەزارەتی دارایی پابەند بكرێت بەو ژمارەیەی كە لە بڕیارنامەی ئەنجومەنی وەزیران ژمارە (378)ی ساڵی 2021دا هاتووە، سەبارەت بە دامەزراندنی فەرمانبەرانی گرێبەستی وەزارەتی كارەبا.
سەبارەت بە دۆسیەی وزە، ئەنجومەن دەنگیدا بە پەسەندكردنی ئەمانەی خوارەوە:
1.  بەدەركردن لە پێوەرەكانی شایستەكردنی كۆمپانیا نێودەوڵەتییەكان بۆ خولی مۆڵەتدان و ئەو ستانداردانەی كە لە نامەی نوسینگەی سەرۆك وەزیران لە بەرواری 3ی ئابی 2023دا هاتووە.
2. دەسەڵاتدان بە وەزارەتی نەوت بۆ دانوستان بەپێی شێوازی تاكە ئۆفەر، وەك بەدەركردنی شێوازەكانی گرێبەستكردن كە لە بڕگەكانی مادەی (3)ی ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2ی ساڵی 2014)دا هاتووە، بەمەرجێك وەزارەتەكە كە پێشتر ئاماژەی پێكراوە بەرپرسیارێتی هەڵیبگرێت لە ڕەوایی و دروستی و وردی ڕێكارەكانی گرێبەست.
هەروەها بانگهێشتنامە بۆ كۆمپانیای كازپرۆم بە شێوەی یەك ئۆفەر پەسەند كرا. بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژەی گەشەپێدانی یەكگرتوو بۆ كێڵگەی ناسریە، وەك ئیستسنایەك لە پاساوەكانی مادەی (سێ/شەش) لە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2ی ساڵی 2014) و بەڵگەنامە ستانداردەكانی هاوپێچ لەگەڵیدا، وەزارەتی نەوت بەرپرسیارە لە ڕەوایی، سەلامەتی و وردی ڕێكارەكانی گرێبەست.
هەروەها ئەنجومەن ئەوەی پەسەند كرد كە لە نوسراوی وەزارەتی تەندروستیدا هاتووە لە 1ی شوباتی 2024، سەبارەت بە هەڵمەتی كوتان بە ڤاكسینی تێكەڵی سورێژە، لەگەڵ زیادكردنی بڕێك بۆ هەرێمی كوردستانی عێراق، بەپێی ئەو ڕێژەیەی كە لە یاسای بودجەی فیدراڵیدا پەسەندكراوە.
پێشنیاری ئەنجومەنی دەرمانسازی كە بەپێی بڕگەی (3)ی بڕیارنامەی ئەنجومەنی وەزیران (23151ی ساڵی 2023) پێكهاتووە سەبارەت بە جێبەجێكردنی بڕیارەكەی پێشوو لەلایەن كارگەكانەوە، پەسەندكرا، بەم شێوەیە:
1. بۆ كارگە ئەهلییە نیشتمانییەكان، كە پۆلێنكراون بە C/، دوا وادە تا كۆتایی مانگی ئابی 2024 دراوە بۆ پێشكەوتن و گەیشتن بە پۆلێنێكی بەرزتر.
2. بۆ كارگەكانی نیشتمانی حكومی، كە پۆلێنكراون بە C (كۆمپانیای سامەرا و ئاكای)، تا كۆتایی مانگی كانوونی یەكەمی 2024 دوا وادە بۆ بەرزكردنەوەی ئاستیان و گەیشتن بە پۆلێنێكی بەرزتر دیاریكراوە.
3- سەبارەت بە گەیشتن بە CGMP، بەڵێن لە هەموو كارگەكان وەردەگیرێت بۆ جێبەجێكردنی مەرجەكانی CGMP تا كۆتایی ساڵی 2025 و نەدانی نوێكردنەوە بە هیچ كارگەیەك كە باوەڕپێكراوی CGMP بۆی پەسەند نەكراوە.
لەچوارچێوەی رێكخستنی كاری دیپلۆماسی، بڕیاردرا بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران (23103ی ساڵی 2023) سەبارەت بە گواستنەوەی كونسوڵخانەی گشتی لە شاری غازی عەنتابەوە بۆ شاری مێرسینی توركیا هەڵبوەشێنرێتەوە، و نەگواستنەوەی بۆ ویلایەتی مێرسینی توركیا، بەپێی ئەوەی لە نامەی وەزارەتی دەرەوەی توركیا لە بەرواری 6ی كانوونی دووەمی 2023 تۆمار كراوە.
هەر لەو پێوەندییەدا، دەنگدرا لەسەر پەسەندكردنی كردنەوەی وادەی بازرگانی لە كیشوەری ئەفریقا، كە بارەگاكەی لە كۆماری باشووری ئەفریقایە، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی دەستوور و ڕێنماییەكانی پێكهێنان و ئەركەكانی وەزارەتی بازرگانی (2 لەساڵی2024).
لە چوارچێوەی هەوڵەكانی حكومەت بۆ جێبەجێكردنی پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان لە پارێزگاكان و خێراكردنی تەواوكردنیان، و چارەسەركردنی هۆكارەكانی دواكەوتن، ئەنجومەن كۆمەڵێك بڕیاری پەسەندكرد، بەم شێوەیەی خوارەوە:
یەكەم: 
1. زیادكردنی ڕێژەی یەدەگ بۆ گرێبەستەكە (تەواوكردنی دروستكردنی نەخۆشخانەی گشتی چبایش (100 قەرەوێڵە)/ قۆناغی دووەم/بەرنامەی چاككردنەوەی زۆنگاوەكان) بەڕێژەی (11.442%) دوای گواستنەوە بۆ ئەوەی ببێتە (178.332%) لەبری (166.89%).
2. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەكە (تەواوكردنی دروستكردنی نەخۆشخانەی گشتی چبایش (100) قەرەوێڵە/قۆناغی دووەم/بەرنامەی چاكردنەوەی زۆنگاوەكان) بە بڕی (883,000,000) دینار (دوای ئەوەی ببێتە (28,315,000,000) دینار دوای ئەوەی لەبری ( 27,432,000,000) دینار، بە ڕێژەی بەرزبوونەوەی (3.22%) دوای تەواوكردنی لەسەر كۆی تێچووی دەستكاریكراو و ڕێژەی زیادبوون بە (194.15%) دوای وردكردنەوە لەسەر كۆی تێچووی پەسەندكراو.
3. وەزارەتی تەندروستی وردبینی و دروستی ئەو داتا و زانیاریانەی بۆ وەزارەتی پلاندانان نێردراوە لەئەستۆدەگرێت، هەروەها لیژنە پەیوەندیدارەكان لە وەزارەتی تەندروستی بەرپرسیارێتی ئەو نرخ و تایبەتمەندیانەی لە لیستی پارچەی یەدەگی پێویستدا هاتووە كە دابینكراون بۆ وەزارەتی پلاندانان لە ئەستۆ دەگرن؛ بەهۆی ئەوەی دەسەڵاتی كارامەیە بۆ ئەمە، هەروەها بەرپرسیارێتی دووبارە دەركردنی فەرمانی یەدەگ بۆ پڕۆژەكە و نادروستی لە دیاریكردنی پێداویستییە ڕاستەقینەكان و ئامادەكردنی بەیاننامە بەپێی ئەو كارە لە ئەستۆ دەگرێت، ئەمە جگە لەوەی بەرپرسیارێتی خستنەڕووی بڕگەكانی كارپێكردن لە لیستەكەدا دەگرێتە ئەستۆ كە بۆی دابینكراوە وەزارەتی پلاندانان.
دووەم:
پەسەندكردنی راسپاردەكانی كۆنووسی (36)ی لیژنەی فەرمانی دیوانی (45ی ساڵی 2018) سەبارەت بە دانانی ئامراز و میكانیزم و چارەسەری پێویست بۆ تەواوكردنی پڕۆژەكانی نەخۆشخانەی گشتی، كە لە نوسراوی وەزارەتی پلاندانان لە بەرواری 1ی شوباتی 2024 تۆماركراوە و پەسەندكردنی ئەوەی لە داواكاری وەزارەتی پلاندانان لە نووسراوەكەیدا لە بەرواری 5ی شوباتی 2024دا هاتووە.
سێیەم:
هەمواركردنەوەی (بڕگەی دووەم/بڕگەی (1 و 2)ی بڕیارنامەی (24042ی ساڵی 2024)ی ئەنجومەنی وەزیران سەبارەت بە پڕۆژە و نۆژەنكردنەوە و فراوانكردنی چوار دەروازەی هاتنە ژوورەوەی بەغدا، بەم شێوەیەی خوارەوە:
1. پەسەندكردنی بۆچوونی دەستەی ڕاوێژكاری كە لە (دووەم)ی نوسراوی وەزارەتی پلاندانان، بەرواری 1ی شوباتی 2023 تۆماركراوە، سەبارەت بە دابەشنەكردنی ئەو كارانەی كە فەرمانی یەدەگ بۆ (بەغدا - ئەبوغرێب) و (بەغدا - ئەبوغرێب) داوایان لێدەكرێت. بەغدا - باقوبە) دەروازەكانی چوونە ژوورەوە، وەك چۆن كارەكان سەریەك دەخەن لەگەڵ كارە بەڵێندەرییەكان، و پێویستی بە جێبەجێكردنی هەیە لە یەك قۆناغدا.
2. مانەوەی بڕگەكانی (یەكەم، سێیەم، چوارەم، پێنجەم، و شەشەم)ی بڕیارنامەی ئەنجومەنی وەزیران (24042ی ساڵی 2024).
چوارەم:
1. زیادكردنی ڕێژەی یەدەگ بۆ گرێبەستی (پڕۆژەی بیناسازیی چوارڕێیانی زەهرا لە پارێزگای نەجەفی ئەشرەف) بە ڕێژەی (31.177%) بۆ ئەوەی ببێتە (84.764%) لەبری ئەو ڕێژەیەی پێشتر پێداچوونەوەی بۆ كراوە كە (53.587%) بوو.
2. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی سەرەكی بۆ ئەوەی ببێتە (63,684,917,000 دینار)، لەبری (53,166,360,000 دینار)، بە زیادكردنی (19.78%)ی كۆی تێچووی.
3. پارێزگاری نەجەفی ئەشرەف بەرپرسیارێتی تەواو لە ئەستۆ دەگرێت لەو بڕگە نوێیانەی كە زیادكراون بۆ بەیاننامەی ئەسڵی و ئەو بڕە پارانەی كە زیاترن لەو تێچوونانەی كە بۆ پڕۆژەكە پەسەندكراون.
پێنجەم:
1. دروستكردنی پێكهاتەیەكی (كارە تەواوكەرەكان بۆ پڕۆژەی دامەزراندنی بەشە ناوخۆییەكان/م2) بە تێچووی كۆی گشتی (16,672,417,300 دینار)، لەچوارچێوەی پڕۆژەی (دروستكردنی بەشە ناوخۆییەكان/م2) كە لە بودجەی وەبەرهێناندا ئاماژەی پێكراوە بۆ ساڵی 2023 بۆ زانكۆی زیقار.
2. زیادكردنی تێچووی كۆی ئەو پڕۆژەیەی كە پێشتر ئاماژەمان پێدا بۆ ئەوەی ببێتە (17,764,539,355 دینار)، لەبری (10,960,000,000) دینار، بە ڕێژەی زیادكردنی (62.1%) دوای تەواوكردنی كۆی تێچووی كەمبووەوە.
3. وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بەرپرسیارە لە ڕەوایی و دروستی سەرجەم داتا و زانیارییەكان كە ئاراستەی وەزارەتی پلاندانان دەكرێت.
شەشەم: 
1. دروستكردنی پێكهاتەیەك (كارە تەواوكەرەكان بۆ دامەزراندنی كۆمەڵگەی چاكسازی لە ناوچەی باشووری بەسرە) لە چوارچێوەی پڕۆژەی (دامەزراندنی كۆمپانیای چاكسازی لە ناوچەی باشووری بەسرە) بە تێچووی كۆی گشتی (43,361,361,100) دینار، بە بڕی یەدەگەوە ، چاودێری و كۆنترۆڵكردن.
2. دروستكردنی پێكهاتەیەك (كارە تەواوكەرەكان بۆ دامەزراندنی كۆمەڵگەی چاكسازی لە دیوانیە) لەناو پرۆژەی (دامەزراندنی كۆمەڵگەی چاكسازی لە دیوانیە) بە تێچووی كۆی گشتی (41,995,088,065) دینار، بە بڕی یەدەگ و چاودێری و كۆنترۆڵەوە.
3. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی (دامەزراندنی كۆمەڵگەی چاكسازی لە ناوچەی باشووری بەسرە) بە بڕی (18,114,000,000) دینار، دوای كۆكردنەوە، بۆ ئەوەی ببێتە (48,114,000,000) دینار،، دوای تەوژمكردن، لەبری (30) ملیار دینار، لەگەڵ زیادبوونی (60.38%) لەسەر كۆی تێچووی پڕۆژەكە.
4. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی (دروستكردنی كۆمەڵەی چاكسازی لە دیوانیە) بە بڕی (15,787,000,000) دینار، دوای تەوژمكردن، بۆ ئەوەی ببێتە (45,787,000,000) دینار، دوای گواستنەوە، لەبری (30) ملیار دینار، بە زیادكردنی ڕێژەی سەدی (52.62%) لەسەر كۆی تێچوون بۆ پڕۆژەكە.
وەزارەتی داد وردبینی و ڕەوایی ئەو داتا و زانیاریانەیە كە دراوە بە وەزارەتی پلاندانان لەئەستۆدەگرێت، هەروەها ئەو لایەنەی كە پڕۆژە یاسای بڕی ئامادەكردن و وردبینی كردووە، هەروەها لیژنەكانی نرخدانان، بەرپرسیارێتی ئەو نرخ و تایبەتمەندیانەی لە خشتەكانی بڕەكان لە ئەستۆ دەگرێت.
حەوتەم:
1. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی (دامەزراندنی سەنتەری پزیشكی بۆ گرێ شێرپەنجەییەكان و نەخۆشییەكانی دڵ) بە بڕی (5,635,685,970) دینار، بۆ ئەوەی ببێتە (21,840,075,590) دینار، لەبری (16,204,389,620) دینار، واتە زیادكردنی (34,778%).
2. زیادكردنی ڕێژەی یەدەگ بۆ پڕۆژەكە، كە وردەكارییەكانی لە نوسراوی وەزارەتی پلاندانان بە ژمارە (2776/6/4)، بەرواری 22/1/2024، پشتڕاستكراوەتەوە، بۆ ئەوەی ببێتە (48.03%) لەبری (8.86%) .
3. سەپاندنی سەرپێچییەك بەسەر پارێزگای دیالە كە بریتی بوو لە دەركردنی فەرمانی یەدەگ بەبێ سەقفی دارایی لە چوارچێوەی كۆی تێچووی تەرخانكراو بۆ پڕۆژەكە.
4.  جەختكردنەوە لە پارێزگای دیالە لە گرنگیدان بە پلان و دیزاین لە كاتی ئامادەكردنی پڕۆژەی هاوشێوە لە داهاتوودا بۆ دووركەوتنەوە لە داواكاری یەدەگ.
5. پارێزگاری دیالە بەرپرسیارە لە دروستی ئەو داتایانەی ئاراستەی وەزارەتی پلاندانان و ئەو ڕێكارانە دەكەن، بەپێی دەسەڵات و ڕێنماییە كارپێكراوەكان.
هەشتەم:
زیادكردنی تێچووی گرێبەستەكە بە بڕی (11،598،000،000) دینار، بەجۆرێك كە تێچووی گرێبەستەكە ببێتە (32،585،000،000) دینار، لەبری (20،987،000،000) دینار، واتە بە كەرەستەی یەدەگ ژمارە 7) بە ڕێژەی زیادكردنی (55.262%)، ئەمەش پێویستی بە زیادكردنە كۆی تێچووی پڕۆژەی سەرەكی (ئامادەكردنی كەرەستەی پاڵپشتیكردنی گواستنەوەی وزەی كارەبایی لە بەسرە، ژمارە 8) مەرجی لابردنی تەبیوب (3-47-1-2-12-5-23) بە بڕی لە (9,904,610,000) دینار، بەشێوەیەك تێچووی كۆی گشتی دەبێتە (67,450,610,000) دینار، لەبری (57,546,000,000) دینار، بەمەرجێك تەرخانكردنی تەواوی دارایی بڕی گرێبەستەكە لە پارێزگای بەسرە دەست بكەوێت؛ بۆ دڵنیابوون لە جێبەجێكردن لە ماوەی دیاریكراو و تەواوكردنی پڕۆژەكە.
نۆیەم:
1. زیادكردنی كۆی تێچووی پڕۆژەی (دروستكردنی نەخۆشخانەیەكی 50 قەرەوێڵەیی لە پارێزگای دیالە/مەندەلی) بە بڕی (4,869,978,650 دینار)، بۆ ئەوەی ببێتە (19,317,266,100 دینار)، لەبری (14,447,287,450 دینار)، بە ڕێژەی زیادكردنی  (33,708%) لە كۆی تێچوونەكە.
2. زیادكردنی ڕێژەی یەدەگ بۆ پڕۆژەی (دروستكردنی نەخۆشخانەیەكی 50 قەرەوێڵەیی لە پارێزگای دیالە/مەندەلی)، كە وردەكارییەكانی لە نوسراوی وەزارەتی پلاندانان بە ژمارە (2777/6/4) لە بەرواری 22/1/2024، تۆماركراوە. بۆ ئەوەی ببێتە (44.733%) لەبری (10%)..
3. جەختكردنەوە لەسەر گرنگیدانی پارێزگای دیالە بە پلان و دیزاینەكان لەكاتی ئامادەكردنی پڕۆژەی هاوشێوە لە داهاتوودا بۆ ئەوەی داواكاری یەدەگ نەبێت.
4-  پارێزگای دیالە بەرپرسیارە لە دروستی ئەو داتایانەی پێشكەشی وەزارەتی پلاندانان دەكرێت و ئەو كارانەی كە ئەنجامی دەدات بەپێی دەسەڵات و ڕێنماییەكانی كارپێكراو.
دەیەم:
1. زیادكردنی بڕی یەدەگ بۆ گرێبەستی پڕۆژەكە (گەشەپێدان و قیرتاوكردنی دوولایەنە و دەروازەی كوت-میسان بە درێژی 6 كم، لەگەڵ جێبەجێكردنی هێڵی گواستنەوە بۆ ئاوەڕۆی ئاوی باران و وێستگەیەكی بەرزكردنەوە و نۆژەنكردنەوەی تۆڕی كارەبا لە قەزای كوت) چونكە كارە پێویستەكان تەواوكەری گرێبەستی سەرەتایین، بۆیە ڕێژەی زیادكردنەكە زیاترە لە بڕی یەدەگی چاودێریكراو (50.62%) بووە (53.105%) لەبری (2.48%) دوای بەشێك لە یەدەگی چاودێركراو لە كاتی ڕەوانەكردندا تەواو بوو.
2. زیادكردنی كۆی تێچووی پێكهاتەی سەرەكی و پرۆژەكە (18,686,475,356 دینار)، بەڕێژەی (14.65%)، بەجۆرێك كۆی تێچووی پڕۆژەی سەرەكی دەبێتە (146,221,448,900 دینار) لەبری (127,534,973,544 دینار).
3. پارێزگای واست بەرپرسیارێتی وردی و دروستی ئەو داتا و ئەولەویەتانە لە ئەستۆ دەگرێت كە بۆ وەزارەتی پلاندانان دەنێردرێت.