بڕیارەكانی دانیشتنی ئەنجومەنی وەزیران

بەغداد  - INA
ئەمڕۆ چوارشەممە، ئەنجومەنی وەزیران كۆمەڵێك بڕیاری دەركرد، لەوانە ڕێنمایی وەزارەتی ناوخۆ بۆ ئاسانكاری بۆ پێدان و درێژكردنەوەی مۆڵەتی چوونە ژوورەوە بۆ بەشداربووانی پێشانگای نێودەوڵەتی بەغدا تا كۆتایی خولەكە.
نوسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران لە بەیاننامەیەكدا كە بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی ناردووە، دەڵێت: بەسەرۆكایەتی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران محەمەد شیاع سودانی، ئەمڕۆ، پەنجا و یەكەمین دانیشتنی ئاسایی ئەنجومەنی وەزیران بەڕێوەچوو، و تیایدا باس لە دۆخی گشتی وڵات كرا، و پێداچوونەوە بەو بڕیارانەدا كرا كە لە بەرنامەی كاردا خرایەروو و ڕێنمایی و ڕاسپاردەی تایبەت سەبارەت بەو بڕیارانە درا.
سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران ڕێنمایی دا كە ڕۆژانی 25 و 26ی كانونی یەكەم پشووی فەرمی بێت بۆ هاوڵاتیانی مەسیحی، بەبۆنەی جەژنی لە دایكبوونی شكۆمەندی، هەروەها سودانی  وەزارەتی ناوخۆی راسپارد بۆ ئاسانكاری بۆ پێدان و درێژكردنەوەی مۆڵەتی چوونە ژوورەوە بۆ بەشداربووانی پێشانگای نێودەوڵەتی بەغدا تا كۆتایی خولەكە، هەروەها چارەسەركردنی بابەتە پەیوەندیدارەكانی كۆمپانیاكانی بەشداربوو لە پێشانگاكە.
لەبواری چاكسازی كارگێڕیدا، و لە چوارچێوەی پرۆسەی هەڵسەنگاندنی بەڕێوەبەرە گشتییەكان و كۆتاییهێنان بە دیاردەی كارگێڕی بە وەكالەت، و بەپێی ئەوەی لە یاسای بودجەی گشتی فیدراڵیدا هاتووە، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی لەسەر دانانی 41 بەڕێوەبەری گشتی دەربڕی، لەسەر بنەمای بڕگەكانی یاسای راژەی شارستانی ژمارە 24ی ساڵی 1960، ئەمەش دوای ئەوە بوو كە بەپێی میكانیزمی كاركردن و ستانداردەكانی پەسەندكراوی ئەنجومەنی وەزیران بەپێی بڕیاری 23242 هەڵسەنگێندراون، بەو پێیەی ئەوانەی پەیوەندیدارن هەڵسەنگاندنی ئەرێنییان لە وەزیر و سەرۆكی دەزگاكانی سەر بە وەزارەت و هەروەها لە لیژنەی هەڵسەنگاندنەوە وەرگرتووە و دەزگا پەیوەندیدارەكان (دەستپاكی، دیوانی چاودێری، لێپرسینەوە و دادپەروەری، تۆماری تاوانەكانی ناوەندی).
لەچوارچێوەی ڕێنماییەكانی پێشووی سەرۆك وەزیران بۆ پەخشكردنی یارییەكانی خولی عێراق بە خۆڕایی، ئەنجومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی بە پەخشكردنی یارییەكانی خولی عێراق بە خۆڕایی، بە پێدانی بڕی 10 ملیار دینار بە تۆڕی میدیایی عێراقی لە گرێبەستی پەخشكردنی یارییەكانی خولی تۆپی پێی عێراق بۆ وەرزی (2023-2024) لە كەناڵی عێراقیەی وەرزشی، بۆ فیدراسیۆنی تۆپی پێی عێراق لە كاتی گرێبەستكردن.
هەروەها بەردەوامبوون لە جێبەجێكردنی بڕیارنامەی ئەنجومەنی وەزیران (358ی ساڵی 2021) پەسەندكرا سەبارەت بە قەرزی دامودەزگاكانی ڕاگەیاندن، هەروەها درێژكردنەوەی كاریگەرییەكەی تا كۆتایی ساڵی دارایی بودجەی فیدراڵی لە 31ی كانوونی دووەمی 2025، هاوكات جێبەجێكردنی ئەو ڕێنماییانەی كە لەلایەن وەزارەتی دارایی لەم ڕووەوە، بە شێوەیەك كە لەگەڵ ئەم بڕیارەدا ناكۆكی نەبێت.
هەروەها لەسەر بنەمای یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی، و بەمەبەستی تەواوكردنی جێبەجێكردنی بەرنامەی حكومەت، ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریدا بە پەسەندكردنی پارەداركردنی هەژماری كۆمپانیای بازرگانی گشتی خۆراك، كە یەكێكە لە پێكهاتەكانی وەزارەتی بازرگانی، لە بڕی 638 ملیۆن دۆلار، لە چوارچێوەی تەرخانكردنی سەبەتەی خۆراك بۆ ساڵی 2023.
بە پاڵپشتی حكومەتی فیدراڵی بۆ هاوڵاتیانی پارێزگاكانی هەرێم، ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزاری ئابووری (230333 ق) پەسەندكرا، لەوانە كەمكردنەوەی نرخی بەرهەمی نەوتی سپی لە هەرێمی كوردستانی عێراق (250) دینار/لیتر، لەبری نرخی پێشووی (500) دینار/لیتر، بۆ ماوەی چوار مانگ، لە 1ی كانوونی یەكەمی 2023 دەست پێدەكات.
ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزاری بۆ خزمەتگوزارییە كۆمەڵایەتییەكان (23032 خ) پەسەندكرا سەبارەت بە پەسەندكردنی تەرخانكردنی زەوی ژمارە (779/2 م 155) ڕێگای خزر سەر بە بەڕێوەبەرایەتی شارەوانی حەمدانیە بەبێ بەخشین، بۆ ئەبرشیە لە موسڵ و وابەستەكانی، بۆ دامەزراندنی بارەگای سەرۆكایەتی ئەسقەفەكانی ئەپستۆریای موسڵ.
هەروەها ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزاری بۆ خزمەتگوزارییە كۆمەڵایەتییەكان (23033 خ) پەسەند كرد، كە بریتی بوو لە پەسەندكردنی ڕاسپاردەی لیژنەی ناوەندی بۆ پێداچوونەوە و پەسەندكردنی ڕەوانەكردن و دەستپێكردنەوەی (كۆمپانیای بەڵێندەرایەتی گشتی ئەنساب و تاوەرەكانی ئەنساب گشتی كۆمپانیای بەڵێندەر) كار لەسەر پرۆژەی نیشتەجێبوونی دەغارە لە پارێزگای دیوانیە دەكەن.
هەروەها ڕاسپاردەی ئەنجومەنی وەزاری بۆ گەشەپێدانی مرۆیی (23035 ب) پەسەند كرد، كە بریتییە لە پابەندكردنی هەموو پارێزگاكان بە پێشكەشكردنی هاوكاری تەواو و ئاسانكارییە پێویستەكان. بۆ جێبەجێكردنی بڕگەكانی یاسای پاراستنی كۆمەڵایەتی ژمارە (11ی ساڵی 2014)، پەیوەست بە بیناسازی و كەلوپەلكردنی بەشی چاودێری كۆمەڵایەتی و لیژنە لاوەكییەكان، بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی كار و كاروباری كۆمەڵایەتی.
ئەنجومەن ڕاسپاردەكانی كۆنووسی كۆبوونەوەی لیژنەی فەرمانی دیوانی (45ی ساڵی 2018)ی سەبارەت بە پەرەپێدانی شێواز و میكانیزم و چارەسەری پێویست بۆ تەواوكردنی پڕۆژەكانی نەخۆشخانەی گشتی پەسەند كرد.
وەزارەتی پلاندانان ڕەزامەندی لەسەر ئەوە درا كە پڕۆژە تەرخانكراوەكانی وەبەرهێنان بخاتە ناو بودجەكەی بۆ ساڵی 2023، و لەو خشتەیەی كە لەلایەن حكومەتەوە نێردراوە، هەروەها ئەو خشتەیەی كە لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوە هەمواركرایەوە كە هاوڕێی یاسای بودجەی فیدراڵی ژمارە 13ی ساڵی 2023یە، كە 1000 ملیار دینار لەخۆدەگرێت بۆ پڕۆژەكانی سندوقی گەشەپێدانی عێراق، وە بڕی 500 ملیار دینار بۆ پڕۆژەكانی سندوق بۆ هەژارترین پارێزگاكان، 50 ملیار دینار بۆ پڕۆژەكانی ئاوەدانكردنەوەی شەنگال و دەشتی نەینەوا، هەروەها 2000 ملیار دینار بۆ پڕۆژەكانی بنیاتنانی ژێرخانی پارێزگاكان بۆ گەشەپێدانی ناوچەكان پلاندانان بەرپرسیارە لە گرتنەبەری ڕێوشوێنی پێویست بۆ گواستنەوەی تەرخانكراوەكان بۆ ئەو پڕۆژانەی كە لە سەرەوە باسكراون، بەپێی یاسای بودجەی فیدراڵی. لە بودجەی وەزارەتی پلاندانان دەبڕدرێت و دەخرێتە سەر بودجەی لایەنە پەیوەندیدارەكان، بە بڕی هەزار ملیار دینار بۆ بودجەی سندوقی گەشەپێدان بۆ ساڵی 2023، هەروەها پڕۆژەی جۆراوجۆر بۆ كەرتەكانی پەروەردە لەخۆدەگرێت، پیشەسازی، كشتوكاڵ، گۆڕینی دیجیتاڵی، ژینگە، و نیشتەجێبوون، جگە لە زیادكردنی تەرخانكردنی 500 ملیار دینار، بۆ سەختترین پارێزگاكان، هەژارترینیان بریتین لە: موسەننا، دیوانیە، و میسان.
ئەنجوومەنی وەزیران ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر خەرجكردنی پێشینەی ئۆپەراسیۆنی (10-20%) لەلایەن وەزارەتی داراییەوە بۆ كۆمپانیاكانی سەر بە وەزارەتی سامانەكانی ئاو، كە كارەكانی ئاراستە دەكرێت سەبارەت بە جێبەجێكردنی پڕۆژەی ئاودێری ڕۆژهەڵاتی جزیرە لە پارێزگای نەینەوا ، بە پشتبەستن بەو كۆنتڕۆڵانەی كە هاوپێچ كراون بە ڕێنماییەكانی جێبەجێكردنی گرێبەستە حكومییەكان (2 لە ساڵی 2014).
هەروەها ئەمانەی خوارەوە پەسەند كران:
1. دەركردنی وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكان لەو ماوەیەی كە بەپێی بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران (23214ی ساڵی 2023) سەبارەت بە پێشكەشكردنی داتای پێویست بۆ فەرمانگەی چاودێری دارایی فیدراڵی.
2. پابەندبوونی وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكان بە بڕگەكانی یاسای بەڕێوەبردنی دارایی فیدراڵی (6 ساڵی 2019) و پێشكەشكردنی زانیارییە پێویستەكانی بۆ فەرمانگەی چاودێری دارایی فیدراڵی، لە كۆتایی مانگی ئازاری 2024 درەنگتر نەبێت.
هەروەها ئەنجومەن ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر هەمواركردنەوەی بڕیارنامەی ژمارە (705ی ساڵی 2023)ی خۆی، بەپێی ئەوەی لە نوسراوی وەزارەتی داراییدا تۆماركراوە، پەیوەندی بە واژۆكردن لەگەڵ لایەنی ژاپۆنی سەبارەت بە قەرزی ئاژانسی هاوكاری نێودەوڵەتی ژاپۆن (جایكا) پەیوەست بە قەرزی پڕۆژەی باشتركردنی دابینكردنی ئاو لە سەماوە.
ئەنجومەن دەسەڵاتی بە بریكاری وەزیری دەرەوە داوە كە یاداشتێكی لێكتێگەیشتن سەبارەت بە لێخۆشبوون لە مەرجەكانی ڤیزا، بۆ خاوەن پاسپۆرتی دیپلۆماسی و تایبەت و خزمەتگوزاری، لە نێوان حكومەتی كۆماری عێراق و حكومەتی كۆماری دۆمینیكان واژۆ بكات. یاداشتێكی لێكتێگەیشتن لەسەر هاریكاری نێوان كۆماری عێراق و كۆماری دۆمینیكان، بە پشتبەستن بە بڕگەكانی دەستوور، و ئامادەكردنی بەڵگەنامەی ڕێگەپێدانی پێویست لەلایەن وەزارەتی دەرەوە بەناوی حكومەتی كۆماری عێراق بۆ یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بەپێی زەمینە پەسەندكراوەكان، و پێشكەشكردنیان بە ئەمینداریەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران؛ بەمەبەستی وەرگرتنی واژۆی سەرۆكی حكومەت.