یەكەمجارە لەسەدەیەكدا.. كابینەی حكومی كە ڕێگاچارەی ڕادیكاڵ بۆ ئابووری عێراق دەكاتە ئامانج و سەركەوتوو دەبێت لە بوژاندنەوەی ئابووری

لە دوای دەستبەكاربوونی پۆستی سەرۆكایەتی حكومەتی نوێ، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكوەزیران ، ڕێوشوێنی ئابووری و پاكێجی چاكسازیی گرتووەتەبەر بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی كۆمەڵێك قەیرانی كەڵەكەبوو كە بەسەر ئابووری عێراقدا هاتووە، دیارترینیان بەرزبوونەوەی نرخی دۆلارە بەرامبەر دیناری عێراقی، و هەمەچەشنكردنی سەرچاوەكانی داهات دوور لە پشتبەستن بە تەواوی بە نەوت.

هەنگاوەكانی حكومەت و پاكێجەكانی چاكسازی ئابوری ئەنجامی بەرجەستەیان لەسەر زەوی بەدەستهێنا، بەو پێیەی ئابوریناسان ستایشی حكومەتیان كرد بە ئامانجگرتنی چارەسەری ڕیشەیی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو گرفتانەی لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی ئابووری عێراق بوونەتەوە، هەروەها گەڕاندنەوەی دۆخی ئابووری هاووڵاتی سەرەتا بە گرنگیدان بە هەژاران چینەكان، و بەرەو دۆخی سەقامگیری ئابووری و دەستەبەركردنی سەرمایە كە وەبەرهێنان ڕادەكێشن.

كاركردن بەیەك تیم

ڕاوێژكاری دارایی سەرۆك وەزیران، مەزهەر محەمەد ساڵح، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی ڕاگەیاند: "حكومەتی ئێستا بە شێوازێكی نوێ كاردەكات بە ناوی (پێكەوە بەیەك تیم)، كە ڕێبازێكی یەكگرتووە كە بۆ یەكەمجار لە ئێمەدا كاردەكات وڵاتێك دوای ئەوەی بۆ چەندین دەیە و دەیان ساڵ لە عێراق ئامادەنەبوو بەهۆی ئەو قەیرانە زۆرانە و ئەو شەڕانەی بەسەر وڵاتەكەدا هات.

ساڵح ووتی، "حكوومەتی یەك تیم كاردەكات بۆ سەركەوتنی ئەو ئامانجانەی كە دوو ڕێگا دەگرنەبەر لە كاری حكومەتدا: یەكەمیان ڕاستەوخۆ و كورتخایەنە و نوێنەرایەتی دەكرێت بە كارپێكردنی جومگەكانی خزمەتگوزاری حكومی وەستاو و لەژێر چاودێری مەیدانیدا سەرۆكوەزیران، كە بە شێوەیەكی شەخسی دەست دەخاتە سەر نیگەرانییەكانی ڕۆژانەی هاووڵاتی لە بەردەستبوونی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەكان، بەتایبەتی كەرتەكانی كارەبا وە ڕێگاوبانەكان، نەهیشتنی قەرەباڵەغی، نەخۆشخانەكان، تەندروستی و پەروەردە، بەبێ ئەوەی چاوپۆشی لە كێشە گرنگەكانی چاكسازی بكرێت لە ڕووبەڕووبوونەوەی بیرۆكراسی و گەندەڵی كە بۆ دەیان ساڵە بۆی ماوەتەوە.

هەروەها وتیشی: دووەمیان پەسەندكردنی ستراتیژی داراییە لە ڕێگەی یاسای بودجەوە بۆ ماوەی سێ ساڵ بە شێوەیەكی گونجاو و دوو بەشەكەی: خەرجكردنی كارگێڕی كە دەست دەخاتە سەر كێشەكانی هەژاری و بێكاری و چارەسەركردنیان، و خەرجكردنی وەبەرهێنان، بە پەسەندكردنی پاكێجی پڕۆژەكانی وەبەرهێنان كە یارمەتیدەرن بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانی گەشەی ئابووری و جوڵاندنی تایەكانی گەشەپێدان لە زۆرترین بەرهەمی ناوخۆیی گشتی، هەمەچەشنكردنی ئابووری و بەرزكردنەوەی ڕێژەی دامەزراندن، هەروەها پشتگیریكردنی چالاكییەكانی بازاڕ بە شێوازەكانی دارایی نەرم لە ڕێگەی سندوقەكانی قەرزی نەرم كە ئاراستەی پڕۆژەكانی گەنجان دەكرێن ، كە لە پێشەنگییان ژمارە بەنكییەكان.

پڕۆژەی ڕێڕەوی گەشەپێدان

ئاماژەی بەوەشكرد، "دیدگای ستراتیژی بۆ ئایندەی ئابووری وڵات شكستی نەهێنا لە گرتنەبەری مۆدێلی پێشەنگایەتی پڕۆژەكان، بە تایبەتی دەستپێكردنی پڕۆژەی ڕێڕەوی گەشەپێدان، كە وەك مۆدێلێك لە گەشەپێدانی ستراتیژی گەورەدا كاردەكات لەگەڵ پەیوەندی فراوان لە نێوان جومگەكانی ئابووری نیشتمانی، كە لە هەمان كاتدا لەسەر بنەمای هاوبەشی و هاوكاری ناوچەیی و نێودەوڵەتی و چالاككردنی پەیوەندییەكانی ئابووری نیشتمانی دامەزراوە ئابووری وڵاتانی دراوسێ و جیهان، بە شێوەیەك كە ڕاستەوخۆ بەشدارە لە خۆشگوزەرانی گەشەپێدان و گەشەپێدان لە وڵاتەكەماندا، و بۆ ئەوەی عێراق ببێتە وڵاتێكی ئابووری سەرەكی و كاریگەری لە ئابوورییەكانی كەنداو و ڕۆژئاوای ئاسیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەبێت.

ئاماژەی بەوەشكرد، "رێگای گەشەپێدان بە واتای بەرهەمهێنانی توانای بەرهەمهێنانی گەورە دێت، جا چ لە بنیاتنانی شارە پیشەسازییەكان وەك لقەكانی گەشەپێدان بە هاوڕێیەتی ئۆپەراسیۆنی ژێرخانی ستراتیژی كە ئابووری نیشتمانی گشتی بەرەوپێش دەبات".

   

لای خۆیەوە، شرۆڤەكاری ئابووری، عەباس عەرداوی، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی ڕاگەیاند: "ئەو هەنگاوانەی كە تا ئێستا حكومەت لە بواری ئابووریدا دەینێت، هەنگاوی بناغەیین بۆ سەقامگیری بازاڕی عێراق، وەك ئەوەی دەڕوات بەرەو چارەسەری ڕیشەیی”.

 عەرداوی زیادی كرد، كێشەی سەرەكی ئەوەیە كە دۆخی ناسەقامگیری ڕابردوو لە بازاڕی عێراقدا بووە هۆی دۆخی گێژاوی گەورە و چووە ناو چەندین كێشەوە كە گرنگترینیان سەقامگیری نرخی دۆلارە، مامەڵەی بانكی، حەواڵە ، و ئەو سنوورداركردنانەی دیكە كە بەهۆی سزاكان یان بڕیاری دەرەكییەوە بەسەر عێراقدا سەپێنراون. زۆر".

و لە درێژەی قسەكانیدا وتی، "حكومەت هەنگاو دەنێت بۆ گەڕاندنەوەی دۆخی ئابووری هاووڵاتی سەرەتا، چونكە لە چینە هەژارەكانەوە دەستی پێكردووە و بەرەو دۆخی سەقامگیری ئابووری و دەستەبەركردنی ئەو سەرمایانەی كە سەرمایەگوزاری و ئەوانی دیكە بۆ لای خۆیان ڕادەكێشن، هەر بۆیەش بە شێوەیەكی زۆر بەرەوپێش دەچێت ئاسوودەیی بەرزە و لە نرخی ئاڵوگۆڕ و بازاڕ و كڕین و توانای كڕینی هاووڵاتیدا ڕەنگدەداتەوە”.

جەختیشی لەوە كردەوە كە "لە ئێستادا كاڵا ناوخۆییەكان بەردەستن، و بەرهەمە كشتوكاڵییەكان بە نرخێكی گونجاون، و بەم شێوەیە ڕێگە بە هەژاران دەدەن بە نەرمییەكی زۆر بەرز بازاڕ بكەن، هەروەها ڕێگە بە گواستنەوەی پارە دەدات بە وردی چاودێری بكرێت".

ئەولەویەتەكانی هەستیار

سەبارەت بە ئابووریناس نەبیل جبار تەمیمی، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی ڕاگەیاند: "حكومەت بەپێی ئەولەویەتە هەستیارانە كاردەكات، ڕێوشوێنەكانی چاكسازیش كە ڕەنگە هەندێكیان توند بن بەرامبەر كۆمەڵگاكان، ڕەنگە هەنگاوێكی دواخراو بێت بۆ كۆمەڵایەتی".

و لە درێژەدا وتی: "سەرەڕای ئەوەش گرنگی ئەنجامدانی چاكسازیی فراوان درێژدەبێتەوە لە داڕشتنی پلان و بنیاتنانی ستراتیژی، پاشان ئەنجامدانی یاسا و دانانی ڕێنماییەكان یەكێكە لەو پێداویستیانەی كە پێویستی بە ماوەی مامناوەندی چەند ساڵێكە بۆ جێبەجێكردن و هەڵسەنگاندن، و هەروایە ئەركی حكومەتەكانە كە دەستپێشخەری بكەن و لە ساڵانی زۆریدا نەیوەستێنن و لە ساڵانی لاوازیدا وەبیری بهێننەوە" .