دەستپاكی ڕاسپاردەیەك سەبارەت بە سندوقی ئاوەدانكردنەوەی ناوچە زیانلێكەوتووەكان دەكات

بەغداد_INA

ئەمڕۆ یەكشەممە دەستەی دەستپاكی فیدراڵی پێشنیاری پێداچوونەوەی بە سیستەمی ناوخۆیی سندوقی ئاوەدانكردنەوەی ناوچە زیانلێكەوتووەكانی ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەكان ژمارە (3ی ساڵی 2017) كرد بۆ ئەوەی پێكهاتەی ڕێكخراوەیی خۆی هاوتا بێت لەگەڵ ئەو ئەركانەی كە پێی سپێردراوە.

بەشی خۆپاراستنی دەستە لە ڕاپۆرتێكدا كە بۆ ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA) ناردووە و ڕایگەیاندووە : ئەو سەردانانەی تیمی دەستەكە بۆ سندوقەكە ئەنجامیانداوە ئامانجیان بینینی میكانیزمی كاركردنی و چاودێریكردنی ئاستەنگەكانی و خستنەڕووی پێشنیارەكانە كە دەبێتە هۆی باشتركردنی ئەدای كاركردن داوای هێشتنەوەی تۆمارە فەرمییە پەسەندكراوەكان و وردبینی بەردەوام دەكات.

ئاماژەی بەوەشكرد: تۆماری یەكگرتنی سندوقەكە بۆ تەنها ساڵانی (2015، 2016، و 2017) بەو پێیەی سندوقەكە تۆمارێكی نوێی ڕێكخستووە دوور لە واژۆی فەرمانبەرانی پێشوو و وردبینیكەران، ئەمە جگە لەوەی ڕوودانی چەندین حاڵەتی سڕینەوە لەتۆمارەكان و بوونی كاغەزی سپی لە هەندێكیاندا و جەختی لەسەر دابینكردنی دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی دەكاتەوە لەسەر داتاكانی سندوقەكە، بە مەبەستی خێراكردنی وردبینییەكەی، وەك چۆن حساباتی كۆتایی ساڵی 2016 پەسەندكرا و كارەكان بەردەوامن بۆ تەواوكردنی تێبینییە ئاماژەپێكراوەكان سەبارەت بە بەیاننامە داراییەكانی ساڵی 2017، لەكاتێكدا ڕاپۆرتەكانی دیوان سەبارەت بە ئەنجامی كارەكانی سندوقەكە بۆ ماوەی (2018-2021) دەرنەچووە.

ئاماژەی بەوەشكرد :هەندێك تۆمار كە لەلایەن وەزارەتی كارگێڕی و یاسایی و كاروباری داراییەوە پەسەندكراون هەڵنەگیراون، سەبارەت بە خەرجییەكانی كاركردن كە لەنێوان تۆماری كۆنترۆڵكردنی خەرجییەكان بۆ ساڵانی (2015-2020) و تۆماری ئەمانەتەكان بۆ ساڵانی ڕابردوو دابەشكراون (2017 و 2018) و تۆماری قەرزدەرەكان بۆ ساڵانی (2015، 2016، 2017 و 2020)، وەك بۆ تۆمارەكان خەرجییەكانی وەبەرهێنان تۆماری ئەمانەتەكان بوون بۆ ساڵانی (2017، 2018، و 2020)، قەرزدەرەكان تۆماری (2017- 2020) دەكەن( 2020)، و تۆماری یەكخستنەوە بۆ ساڵانی (2019-2021)، ئاماژە بەوە دەكات كە تیمی كار بەیاننامەی ئەو بڕە پارانەی بۆ سندوقەكە تەرخانكراوە بەپێی بودجەی دارایی و ئەو بڕە پارانەی ساڵانە لێیان خەرج دەكرێت، نەدراوە.

لە ڕاپۆرتەكەدا بەڕێوەبەرایەتییەكە پێشنیاری كردووە كە كۆپییەكی بۆ نووسینگەی سەرۆكوەزیران و ئەمینداریەتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆكی سندوقی ئاوەدانكردنەوەی ناوچە زیانلێكەوتووەكانی ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەكان و پارێزگاری بانكی ناوەندی عێراق، پەنا نەباتە بەر شێوازی بانگهێشتكردنی ڕاستەوخۆ، بەو پێیەی بەهۆی حاڵەتەكانی گەندەڵی و بەهەدەردانی پارەی گشتی تێكچووە پێویستی بەو شتە هەیە.

ڕاپۆرتەكە داوا لە سندوقەكە دەكات هەوڵ و هەوڵەكانی چڕتر بكاتەوە بۆ هێنانی بەخشین و یارمەتی، هاوكاری و قەرز بۆ بەرزكردنەوەی دارایی سندوقەكە، چونكە یارمەتییەكان بڕی (558,421,020) ملیۆن دۆلار و (24,000,000) ملیۆن یۆرۆ بووە، لەكاتێكدا كۆی قەرزەكان بڕەكەی بووە بۆ (750,000,000) ملیۆن دۆلار، و ئاماژەی بە نەبوونی شەفافیەت كرد لە لەڕووی ئاماژەدان بەو بڕە پارانەی تەرخانكراون یان وەرگیراون بۆ سندوقەكە و ڕێژەی هەر پارێزگارێك، و ژمارەی پڕۆژە تەواوكراوەكان و دوودڵ و وەستاوەكان و ڕێژەی تەواوبوونیان بە ئاماژەدان بۆ بەخشینێكی ماددی لە چینەوە بۆ كەرتی شارەوانی، كە پێكهاتبوو لە (118) میكانیزمی تایبەتمەند بە ئامێری یەدەگ كە گەیشتنە بەندەری ئوم قەسر، بەڵام بۆ تیمەكە ڕوون نەبوو كارەكە شێوازێكە بۆ دابەشكردنی لە نێوان پارێزگارەكانی وەرگیراودا و هیچ پشتگیرییەك بۆ وەرگرتنی لەلایەن بەڕێوەبەرایەتییە شارەوانییەكانەوە نییە.

لە ڕاپۆرتەكەدا پێشنیاری ئەوە كراوە كە سندوقەكە ڕەچاوی دانانی ستاندارد یان مەرجی گونجاو بۆ سودمەندان بكات لە كاتی لیستكردنی پڕۆژەكان بۆ ئاوەدانكردنەوەی ژێرخانی پێویست و فریاگوزاری كە بەهۆی ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەكان زیانیان پێگەیشتووە و بە لەبەرچاوگرتنی گرێبەستكردن لەگەڵ كۆمپانیا ناسراو و تۆكمە كە هەبووە و بازرگانی هاوشێوە و توانای دارایی باشە، بە مەبەستی دواكەوتن لە جێبەجێكردنی پڕۆژەكان بۆ سندوقەكە لە داهاتوودا.

لە ڕاپۆرتەكەدا دووپاتی كردووەتەوە كە ئەو پارێزگارانەی كە بەهۆی ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەكانەوە زیانیان بەركەوتووە، مەرجەكانی خستنەڕووی پڕۆژەكان تەواو دەكەن و بە خێرایی دەیاننێرن بۆ سندوقەكە بۆ دڵنیابوون لە دابەشكردنی دادپەروەرانەی پڕۆژەكان، هەروەها نەبوونی ناكۆكی لەسەر شوێنەكانیان پێش ئەوەی پێشنیاری ئەوە بكەن كە بخرێنە ناو پرۆژەكانەوە و پڕۆژەكانی سندوقەكە و چاودێری دواكەوتنی پارێزگاكان لە تەواوكردنی پێداویستییەكان، كە كاریگەری نەرێنی لەسەر جێبەجێكردنی بودجەی وەبەرهێنان دەبێت و جگە لە ململانێی ژمارەیەك پڕۆژە لەگەڵ پڕۆژەكانی دیكە لە پارێزگاكانی ئەنبار، دیالە، سەڵاحەدین و كەركوك.

جێگای سەرنجە سندوقی ئاوەدانكردنەوەی ناوچە زیانلێكەوتووەكانی ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەكان بەپێی مادەی (28) لە یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی كۆماری عێراق ژمارە (2ی ساڵی 2015) دامەزرا، و ناوچەكانی كارەكانی لە ساڵی 2015 دەستنیشان كران پارێزگاكانی (ئەنبار، دیالە، سەڵاحەدین، نەینەوا، باكووری بابل،پشتێنی بەغدا (ئەبوغرێب)، و هەندێك ناوچەی باشووری كەركوك).