چاودێری دارایی: پابه‌ندكردنی دامه‌زراوه‌كانی ده‌وڵه‌ت بۆ جێبه‌جێكردنی سیسته‌می ژمێریاری یه‌كگرتوو تا سه‌ره‌تای ساڵی 2026
ئابوری
- 8-02-2025, 22:03
به‌غدا - INA
ئه‌مڕۆ شه‌ممه سه‌رۆكی دیوانی باڵای وردبینی فیدراڵی عه‌مار سوبحی خه‌ڵه‌ف پشتڕاستی كرده‌وه كه دیوان پێشنیارێكی پێشكه‌ش به حكومه‌ت كردووه بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاساكه‌ی كه له ساڵی 2011 ده‌رچووه بۆ پاڵپشتیكردنی هه‌وڵه‌كانی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی، هاوكات ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه جێبه‌جێكردنی سیسته‌می ژمێریاری یه‌كگرتوو له‌سه‌ر بنه‌مای ستاندارده نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له ساڵی 2026ه‌وه ئیجباری ده‌بێت.
خه‌له‌ف به ئاژانسی هه‌واڵی عێراقی (INA)ی ڕاگه‌یاند: دیوانی چاودێری دارایی له ساڵی 1927 دامه‌زراوه، له‌و كاته‌وه كار بۆ پاراستنی پاره‌ی گشتی ده‌كات، هه‌روه‌ها پرسی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی له ئه‌وله‌ویه‌ته‌كانی حكومه‌تدایه له چوارچێوه‌ی به‌رنامه‌ی وه‌زاریدا.
ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد : ئێمه به هه‌موو ئامرازێك كارده‌كه‌ین بۆ گه‌یشتن به‌و ئامانجه، یه‌كێك له هاوبه‌شه‌كانمان له كاره‌كه‌دا وردبینی ناوخۆییه له دامه‌زراوه‌كانی ده‌وڵه‌تدا، كه نوێنه‌رایه‌تی، له‌گه‌ڵ دیوانی چاودێری دارایی و كۆمیسیۆنی ده‌ستپاكی، هاوبه‌شێكی بنه‌ڕه‌تی ده‌كات.
هه‌روه‌ها ووتیشی: كاره‌كانمان ڕووبه‌ڕووی ئاسته‌نگی زۆر ده‌بنه‌وه، هه‌روه‌ها پرۆسه‌ی دۆزینه‌وه‌ی هه‌ڵه‌كان ئاسان نییه، به‌و پێیه‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان ڕێگا و شێوازیان هه‌یه كه له ڕێگه‌یانه‌وه هه‌وڵی چه‌واشه‌كردنی چاودێری ده‌ده‌ن، بۆیه ده‌بێت هه‌نگاوێك له پێشیانه‌وه بین و پێشكه‌وتووتر بین بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی شێوازه پێشكه‌وتووه‌كانی گه‌نده‌ڵكاران، هه‌روه‌ها قوربانی زۆرمان داوه له پێناو به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی.
ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد : زۆرێك له ڕه‌شنووسه‌كان، پڕۆژه یان یاسای پێشنیاركراوی له ئه‌نجومه‌نی ده‌وڵه‌ته‌وه ده‌نێردرێت بۆ دیوانی كۆنترۆڵی دارایی بۆ ده‌ربڕینی ڕای خۆی، چونكه كاری دیوان له مه‌یداندایه و ده‌توانێت ده‌ستنیشان بكات كه ئایا كه‌لێنیان تێدایه یان نا كه پێویستی به چاره‌سه‌ركردن هه‌یه، و ئێمه ڕاوێژكاری پێشكه‌ش ده‌كه‌ین پێش ئه‌وه‌ی ئه‌و یاسایانه بخه‌ینه به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و دواتر بۆ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران.
ڕوونیشیكرده‌وه : دادگاكه به‌پێی یاسای یاسادانانی ژماره 31ی ساڵی 2011 كارده‌كات، سه‌باره‌ت به ئێمه‌ش ده‌بینین كه ماوه‌ی 14 ساڵ له ده‌ركردنی یاساكه پێویستی به هه‌مواركردن و زیادكردن هه‌یه. ئێمه ڕه‌شنووسێكی پێشنیاركراومان پێشكه‌ش كردووه بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاساكه و ڕه‌وانه‌ی ئه‌نجومه‌نی ده‌وڵه‌ت كراوه، كه دواتر ڕه‌وانه‌ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ده‌كات. ئه‌گه‌ر په‌سه‌ند بكرێت، ئه‌وا به هێز و پته‌وییه‌كی زیاتره‌وه پاڵپشتی كاره‌كانی دادگا ده‌كات.
خه‌له‌ف جه‌ختی له‌وه‌شكرده‌وه : دیوانی چاودێری دارایی كاریان له‌سه‌ر په‌سه‌ندكردنی ستاندارده نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی ژمێریاری كرد، ئه‌م هه‌نگاوه‌ش كاریگه‌ری نایابی ده‌بێت له‌سه‌ر واقیعی كاری دارایی و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی له عێراق و جگه له‌وه‌ش سیستمێكی ژمێریاری یه‌كگرتوومان به پێی ستاندارده نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ده‌ركرد.
ئاماژه به‌وه‌ش ده‌كات كه ساڵی ئێستای 2025 ساڵی كاركردنی تاقیكردنه‌وه‌ی سیسته‌مه‌كه‌یه، و له 1/1/2026ه‌وه، جێبه‌جێكردنی له سه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌كانی ده‌وڵه‌تدا ئیجباری ده‌بێت.
ئه‌مڕۆ شه‌ممه محه‌ممه‌د شیاع سودانی سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران كۆنفرانسی كۆنترۆڵی ناوخۆی كه له‌لایه‌ن دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی له‌ژێر دروشمی (كۆنتڕۆڵ هێڵی یه‌كه‌می به‌رگرییه له به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی و به‌رزكردنه‌وه‌ی شه‌فافیه‌تدا) ڕێكخرابوو.
سه‌رۆك وه‌زیران له وتاره‌كه‌یدا له میانی كۆنفرانسه‌كه‌دا جه‌ختی له‌وه كرده‌وه كه ئامانجی كۆنفرانسه‌كه به‌رزكردنه‌وه‌ی كاری چاودێری ناوخۆ و چه‌سپاندنی شه‌فافیه‌ت له جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كاندا، وه‌ك پابه‌ندبوون به ئامانجی سه‌ره‌كی به‌رنامه‌ی حكومه‌ت، كه بریتییه له به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی، كه پێوه‌رێكی بنه‌ڕه‌تییه بۆ باوه‌ڕی هاووڵاتی به سیسته‌م و پرۆسه‌ی سیاسی به گشتی.
به ئاماژه‌دان به‌وه‌ی گرنگی چاودێری ناوخۆیی، به‌و پێیه‌ی ئه‌و سیسته‌مه ڕه‌وتی كاره‌كانی دامه‌زراوه‌كه ڕاست ده‌كاته‌وه و گه‌ره‌نتی ڕێگریكردن له به‌فیڕۆدانی پاره‌ی گشتی ده‌كات، به مانای بیرۆكراسی و ڕێگریكردن نییه، به‌ڵكو ڕێبازێكی ڕاستگۆیانه و شه‌فافه كه پێش جێبه‌جێكردنی ڕێنماییه‌كانی مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ یاسا و ڕۆحی و ئامانجه‌كانیدا بكات.
