بەشی ڤێتێرنەری كۆنترۆڵی ئەنفلۆنزای باڵندە و رێوشوێنی پشتگیریكردنی كێڵگەكانی پەلەوەر رادەگەیەنێت

بەغدا - INA- محەمەد ئەلتاڵبی

ئەمڕۆ چوارشەممە بەشی ڤێتێرنەری لە وەزارەتی كشتوكاڵ رێوشوێنی حكومی بۆ دابەشكردنی ڤاكسین بەسەر خاوەن پەلەوەرەكان و پێكهێنانی 275 تیمی راگەیاند بۆ رووبەڕووبوونەوەی نەخۆشییە مەترسیدارەكان، هاوكات ئاماژەی بەوەدا كە 50%ی برینەكانی تای خوێنبەربوون بەهۆی سەربڕینی هەڕەمەكی لە شەقامەكاندا دەگەڕێتەوە.

ئەنفلۆنزای باڵندە

بەڕێوبەری گشتی بەشی ڤێتێرنەری تەمر ئەلخەفاجی، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی (INA)ی ڕاگەیاند : هەموو كادیرانی ڤێتێرنەریمان لە عێراق نەخۆشییان كۆنترۆڵ كردووە، لەنێویاندا ئەنفلۆنزای باڵندە، بەو پێیەی هەوڵەكانی پزیشكانی ڤێتێرنەری توانیویانە كۆنترۆڵی ئەو چەقە زۆرە بكەن بۆ ئەوەی بڵاونەبنەوە بۆ كێڵگەكانی تری مریشكی هێلكەدان كە سەرچاوەی ئابووری عێراق و بەرهەمی نیشتمانییە كە لە بازاڕی ناوخۆییدا بەردەستە و ئاماژەی بەوەشكردووە : ئێمە ساڵانە زانیاری دەربارەی نەخۆشییەكە دەستنیشان دەكەین و نوێ دەكەینەوە.

ئاماژەی بەوەشكرد : ئەوەی پێشكەشی كێڵگەكانی پەلەوەر دەكەین پشكنین و دەستنیشانكردن و پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییە بۆ پڕۆژەكانی پەلەوەر كە لەلایەن وەزارەتی كشتوكاڵەوە پەسەندكراوە و مۆڵەتیان پێنەدراوە كە لەلایەن بەشی ڤێتێرنەریەوە نوێنەرایەتی دەكرێت بۆ گەیشتن بە خۆبژێوی لە بەرهەمی نیشتمانیدا.

ئاسانكاری و پشتگیری كێڵگەی پەلەوەر

لە درێژەی قسەكانیدا وتی : ئەو ئاسانكاریانەی بۆ كێڵگەكانی پەلەوەر دابین دەكرێت كە لە عێراقدا بڵاوبوونەتەوە بریتین لە گواستنەوە و گواستنەوەی بەرهەمەكان لە پارێزگایەكەوە بۆ پارێزگایەكی تر و لە شوێنێكەوە بۆ شوێنێكی تر و ڕوونیكردەوە : ئەمە بە بڕوانامەی تەندروستی ڤێتێرنەری بەهێز دەكرێت.

ئەلخەفاجی رایگەیاند : بەڕێوەبەرایەتییەكە قەرەبووی ئەو خاوەن پەلەوەرانەی كردووەتەوە كە دووچاری ئەو پەتا و ئەم نەخۆشبانە و پەتاییەكانی دیكە بوون و بەردەوامە لەسەر ئەم رێبازە.

هێلكە هەڵكەندن

جەختیشی كردەوە : بەرهەمی نیشتمانیی مریشك و هێلكە پەیوەستە بە هەڵوەرینی هێلكە چونكە عێراق تەنیا دوو پڕۆژەی هێلكەی لە هەولێر هەیە و ئاماژەی بەوەشدا : كە بەهەوڵی وەزارەتی كشتوكاڵ و بەشی ڤێتێرنەری، ئاسانكاری هەیە بۆ رێكارەكانی بۆ چوونە ناو هێلكەی هێلكەدان لە وڵاتانی جیهانەوە، ئەوانیش بەلجیكا، هەنگاریا، ئیتاڵیا و توركیا.و ژمارەیەك وڵاتی ئەوروپی.

وە ئاماژەی بەوەدا : كە كادیرەكانمان هێڵی یەكەمی بەرگرین بۆ نەخۆشییە سنووربەزێنەكان كە تووشی پەلەوەر دەبێت، هەروەها خاوەن كێڵگەكان ئاگادار دەكەینەوە و ئاگاداریان دەكەینەوە لە بوونی هەوكردنێك، هەروەها خاوەن كێڵگەكەش لە ئامادەباشیدایە بۆ هەر حاڵەتێك كە كاریگەری لەسەر پەلەوەر هەبێت، جا ئەنفلۆنزای باڵندە بێت یان نەخۆشیەكانی تر.

ڤاكسینەكان

ئەلخەفاجی ڕایگەیاندووە : ئێستا بەڕێوەبەرایەتییەكە لە لێواری كڕینی ڤاكسین و دەرماندایە و بەسەر بەخێوكەرانی پەلەوەردا دابەشی دەكات، بەتایبەتی هێلكەكان كە بڕبڕەی پشتی بەرهەمی نیشتمانین و كە هێلكەی سەر مێز بۆ بازاڕی عێراق دابین دەكات".

ژمارەی كێڵگەكان

ئەلخەفاجی رایگەیاند : ژمارەی كێڵگەی پەلەوەر لە عێراق لە نێوان 1500 بۆ 1600 كێڵگەیە كە لە ناوچە جیاجیاكانی عێراق بڵاوبوونەتەوە"..

 تای خوێنبەربوون

ئەلخەفاجی ڕایگەیاندووە : یەكەم تووشبوون بە تای خوێنبەربوون لە 14ی ئازاری ڕابردوو لە شاری كوت تۆماركرا، ڕوونیشیكردەوە كە كادیرەكانمان لە شارەكە دەستبەجێ دەرمانی قڕكەریان ڕشاندووە كە تیكەكە لەناودەبات، هەڵگری سەرەكی ئەم نەخۆشییە و ئاماژە بەوە دەكات : كە ژمارەی تووشبوون بەم نەخۆشییە تا ئێستا گەیشتووەتە 217 حاڵەت لەنێویاندا 36 مردن هەیە .

 ئەو كارانەی كە دوای یەكەم تووش بوون ئەنجام دەدرێن

جەختیشیكردەوە : ئەو ڕێكارانەی دوای برینداربوونی یەكەم گیراونەتەبەر بریتین لە پێكهێنانی لیژنەكان لە سەنتەری هەر پارێزگایەك بە سەرۆكایەتی دەستەی كارگێڕی، كە نوێنەری بەشی ڤێتێرنەری و ژینگە و تەندروستی و بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگا و دوو نوێنەری لەخۆدەگرێت، بەڕێوەبەرایەتی كشتوكاڵ لە هەر پارێزگایەكدا، هەروەها جوڵاندنی سەرجەم نەخۆشخانە ڤێتێرنەریەكان، و پێكهێنانی زیاتر لە 275 تیمێكی ڤێتێرنەری دەستیان كرد بە هەڵمەتی ڕشاندن و نوقمكردنی ئاژەڵەكان لەناو مادەی دژە دێلتامیترین كە كۆپان لەناو دەبات، هەروەها ڕشاندنی ئەشكەوت و شوێنەكان لەو شوێنەی كە كۆپانەكان هەڵكەوتوون.

 جەختی لەوە كردەوە : كە ئۆپەراسیۆنی ڕشاندنی هەیە لە ماوەی پایز و بەهاردا و ڕوونیكردەوە كە : بەشەكە لەمەودوا ئامادەیە بۆ ڕشاندنی پاییز و بە ڕادەیەكی پێویست كەرەستەی بۆ ئەوە دابین كردووە، لە هەموو نەخۆشخانە ڤێتێرنەریەكان و دەرمانخانەكانیان كە ژمارەیان بەگشتی 237 و ڕوونیشی كردەوە : كە ئەم ڕێكارە بە پاڵپشتی تایبەتی ئەنجومەنی وەزیران هات بە تەرخانكردنی زیاتر لە ملیار و نیوێك دینار و بە پاڵپشتی وەزارەتی كشتوكاڵ، بۆ كۆنتڕۆڵكردنی ئەم نەخۆشییە.

ڕێكارەكان لە كاتی دەستنیشانكردنی برینەكان

هەروەها ڕاشیگەیاند : كاتێك تای خوێنبەربوون لەهەر شوێنێك دەستنیشان دەكرێت كە خاڵی كۆنتڕۆڵكردن هەیە بۆ فۆكۆسی نزیكەی 15 كم، كە تێیدا هاتنە ژوورەوە و دەرچوونی گۆشت یان ئاژەڵ بە هەموو جۆرەكانیەوە قەدەغەیە بۆ ماوەی 14 ڕۆژ لە بەرواری تووشبوونەوە دەستپێدەكات، لەگەڵ ڕاگرتنی پێدانی مۆڵەتی تەندروستی ڤێتێرنەری بۆ هاتوچۆ لەم بوارەدا.

جەختیشی كردەوە : كە پەیوەندی بە هێزە ئەمنییەكان و دەزگاكانی بەرگری و ئاسایشی نیشتمانی و بەڕێوەبەرایەتییەكانی شارەوانی و ژینگە لە پارێزگاكە كرا بۆ ئەنجامدانی هەڵمەت بۆ رێگریكردن لە دیاردەی سەربڕینی بێ جیاوازی و ئاماژەی بەوەشدا : كە 50%ی تووشبووەكان بەهۆی ئەو گۆشتەوەیە كە دەكڕدرێت و لە سەربڕینی هەڕەمەكی لە شەقامەكان كە پشكنینی بۆ نەكراوە و لە یەكێك لە 58 قەسابخانەكان ئێستامان لە عێراقدا نییە، بەپێی یاساكانی 22ی ساڵی 1972 و 105ی ساڵی 1989، ڕێكخستنی سەربڕینی ئاژەڵ، هەروەها قەدەغەكردنی بوونی ئاژەڵ لە شوێنی نیشتەجێبوون ناوچەكان، بەپێی بەیاننامەی 37ی ساڵی 1983 و ڕێنماییەكانی 33ی ساڵی 1983.

هەڵمەتەكانی هۆشیاركردنەوە

ئەلخەفاجی روونیكردەوە : بەشی ڤێتێرنەری سەرپەرشتی هەڵمەتێكی هۆشیاری كرد لە میدیای دەنگی و چاپكراو و بینراو بۆ رێنمایی پەروەردەكاران و قەسابەكان و هاووڵاتیان بەگشتی بۆ پەروەردەكردن لەبارەی قورسی نەخۆشییەكە و خۆپاراستنی.

بە ژمارە.. ڕێوشوێنی خۆپاراستن لە تای خوێنبەربوون

بەڕێوەبەری بەشی ڤێتێرنەری ئاماژەی بەوەدا : كە 21 هەزار و 640 لیتر دەرمانی دێڵتا-میترینی بەكارهێناوە كە كۆپان لەناو دەبات، هەروەها نزیكەی 4 هەزار و 137 هەزار و 959 سپرای بۆ ئاژەڵداری بە هەموو جۆرەكانی ڕشاندووە، هەروەها 93 هەزار ئەشكەوت ڕشێندراون، و هەڵمەتەكە لە 14ی ئازاری ڕابردووەوە تا ئێستا بەردەوامە.

ستافی ڤێتێرنەری

ئەلخەفاجی روونیكردەوە : بەشەكە بەدەست كەمبوونی ژمارەی پزیشكانی ڤێتێرنەریەوە دەناڵێنێت، داوای چالاككردنی دەرچوونی پزیشكی ڤێتێرنەری ژمارە 136ی ساڵی 1980 دەكات، جەختیشی كردەوە پێویستی كادیری ڤێتێرنەری بەتایبەت گەنجان، چونكە یاسای خانەنشینی گشتی نزیكەی هەزار پزیشكی ڤێتێرنەری لەخۆگرتبوو بەبێ قەرەبووكردنەو