دەستەی نەزاهەی: ڕێژەی پێ دانی بەرتیل زۆرە لە فەرمانگەكانی دەوڵەتدا

ناوخۆ

24-04-2022, 10:20

بەغدا -INA

دەستەی نەزاهەی ئیتحادی ئەمڕۆ یەکشەممە داوای ئاسانکاریی ڕێوشوێنەکان و کەمکردنەوەی ڕۆتینی کرد لەفەرمانگاكانی حكومی و خزمەتگوزارییەکانی جگە لەتوندکردنی کۆنترۆڵی جومگەکانی، دوای تۆمارکردنی ڕێژەی بەرزی بەرتیل لەبەرامبەر تەواوکردنی مامەڵەکانی هاوڵاتیان.

له‌ ڕاپۆرتێکی دەستەكە كە كۆپییەكی به‌ دەستی ئاژانسی هەواڵی عێراقی گەیشتووە، دوای شیکردنەوەی ڕاپرسیی پێوانەکردنی تێڕوانینی بەرتیل لەبەشەکانی لە فەرمانگەكانی جێبەجێکردن لەبەغداو پارێزگاکان، پێشنیازیکرد " دابەشکردنی ئەو بەڕێوەبەرایەتیانەی کە لەژمارەی سەردانیكردنییان زۆرە كاریگەری دەبێت لەسەر پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری لەوانەش بەڕێوەبەرایەتی جێبەجێكاری كازمییە هەروەها هەماهەنگی لەگەڵ بانکی کشتوکاڵی و کۆمپانیای گرێبەستکراو لەلایەن بانکەوە بەمەبەستی جێبەجێکردنی پابەندییە گرێبەستییەکان و تەواوکردنی ماستەرکاردەکان بۆ سوودمەندان بۆ کەمکردنەوەی تەوژم و کەمکردنەوەی ڕێکارەکانی وردبینی، بۆ پێدانی پارەی دارایی بە سوودمەندان .

ڕاپۆرتەکە کە وێنەیەکی بۆ ئەمیندارێتی گشتی ئەنجومەنی وەزیران و وەزیری داد نێردراوە جەختی لەسەر ئەوەکردۆتەوە کە پێویستە میکانیزمێک بدۆزرێتەوە بۆ سوڕانەوەی فایلەکانی هاوڵاتییان لەکاتی پێداچوونەوەی نێوان جومگەکانی بەشەکە لەجێگای ئەوەی هاوڵاتییان فایلەكانیان وەربگیرێن ئاماژە بۆ ئەوە دەکات کە "لەدەستدانی فایلە جێبەجێکارەکان لە زۆربەی بازنەکاندا تێبینی کراوە، جەخت لەسەر گرنگی بەکارهێنانی ئەرشیفی ئەلکترۆنی دەکاتەوە بۆ پاراستنی ناوەڕۆکی فایلەکان و نووشراوە فەرمییەکان".

ئەوەشی وت"تیمی ناوەندیی دەستەی نەزاهە و تیمەکانی پشتیوانی و تیمەکانی پێکهاتوو لەبەڕێوەبەرایەتی و فەرمانگەکانی لێکۆڵینەوە لەبەغدا و پارێزگاکان، ڕاوبۆچوونی (٩٨٨٠) هەزار سەرچاوەیان لە (١٠٢) بەشی جێبەجێکردن دیاریکردووە، لەوانە (١٣) بەش لەبەغداو (٨٩) لە پارێزگاکان، لەڕێگەی (٥٣٦) سەردانی مەیدانی.

"ئەنجامی شیکردنەوەی ئەو فۆرمانەی کە لە ڕاپرسیەکەوە بە هاوکاری بەشی پلاندانان و توێژینەوەی دەسەڵات بەدەستهاتوون دەریخست کە ئاستی بەرتیل وەرگرتن (پێی زانراوە)، ڕێژەی هەموو پێشێلکاری بەرتیل لە سەرانسەری عێراقدا ١٢.٤٪ بوو و ئاستی پێدانی بەرتیل لە راستیدا (پێوانەکراو) (٥.٦٪) بوو.

"ڕێژەی بەرتیل لە بەغدا"، بەپێی ئەنجامەکانی ڕاپرسییەکە، بەڕێوبەرایەتی جێبەجێ کردنی رەسافە زۆرترین ڕێژەی بەرتیلی تۆمارکرد (پێی زانراوە) و گەیشتە (٢٧.٢٪) و کرادا بە ٢٢.٦٪. محمودیه (٢٢.١٪) و لە کاتێکدا کە بەشی دۆرە و حسینیەکەمترین ڕێژەیان تۆمار کرد، (٧.٤٪) و (٨.٧٪), لە کاتێکدا بەرزترین ڕێژەی پارەدانی بەرتیل تۆمارکراوە لە جێبەجێکردنی بەیاعە ١٣.٦٪ بوو و دوای ئەوە كەڕادە و محمودیه بە ١٢.٤٪ و ١١.٥٪ ودۆرەو ئەبو غرێب کەمترین ڕێژەی سەدی (٣.٧٪ و ٤.٧٪).

وتیشی: "پارێزگاکان بەشی جێبەجێکردنی مەعقەل لە بەسرە بە بەرزترین ئاستی بەرتیلدان (پێی زانراوە) تا سەدا ٦٥" دوای ئەوەیش فەرمانگەكانی جێبەجێكاری زوبەیر و شەت ئەلعەرەب لە ٪٤٥ و (٤٠٪) بوون،
لە کاتێکدا كەركوك رومەیسەو نزمترین فەرمانگە بوون لە پێدانی بەرتیل بەڕێژەی، بە ٠٩٪، ١٪, ١.١٪, بە دڵنیاییەوە زبیر و شگ العرب و مەعقەل, لەگەڵ بەرزترین ڕێژەی پێدانی بەرتیل (پێوانە) و (٢٤.٥٪) و (١٩٪), و (١٦.٣٪), و حەڤدە قەزا دابەشکران بەسەر پارێزگاکانی بابل و قادسیە و دیالەوە نەجەف و سەلاحەدین و زیقار و مپانە و ئەنبار ڕێژەیان سفر بووە.

لە ڕاپۆرتەکەدا هاتووە: "ئەنجامەکانی ڕاپرسییەکە دەریخستووە کە (٥١.٤٪) وەڵامدەرەوەکان لە بەغدا دووپاتیان کردووەتەوە کە ئەو ڕێوشوێنانەی لە لایەن بەشەکانەوە جێبەجێ کراون دوابخەن یان ڕێگر بن لە تەواوبوونی مامەڵەکە" لەسەدا شەست و سێی ئەو پێداچوانە کە وتیان بەرتیلیان داوە وتیان ڕاستەوخۆ پارەیان داوە بەفەرمانبەرەکە و لەپارێزگاکان دواکەوتن و ڕێگریکردن لە مامەڵەکە زۆر بەرز بوو و دەگاتە ڕێژەیەکی زۆر بەرز لە قەڵای بەسرە (٦٣٪) و دیوانیە (٥٥٪) و زوبەیربەسرە (٥٠٪).

ڕاپۆرتەکە گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە "ڕێژەی بەرتیلدان لە خزمەتگوزارییەکانی جێبەجێکردندا لە کاری دامودەزگا حکومیەکاندا بەرز و پەسەند نییە" ئاماژە بەوە دەکات کە "پێشکەوتنی هێواشی تەواوبوونی ئەو مامەڵەیانەی کە هەموو قۆناغەکانی کاغەزی و خراپی ڕێک جگە لەنەمانی بەکارهێنانی ژماردن لە ڕێکارەکانی بەشەکاندا کە بووە هۆی ئەو زیادبوونە بەرچاوەی کە لە بەکارهێنانی بەرتیلدا هەیە"